Je loopt al een paar jaartjes mee, je hobby ’t wat in “Duitstalige” wijnen en dan kom je op een avond iets tegen waarvan je het bestaan niet op het netvlies had.
Omdat toeval niet bestaat kwamen we voor een avond “wine and dine” terecht in de Mittelrhein. We hadden een arrangement geboekt bij de familie Fetz in das Loreley hotel. Qua locatie een superplek. Hoog boven de Rijn gelegen met een bijna cliché matig uitzicht. Rhein Romantik pur zo gezegd! De naam Fetz (Dörscheid) klonk ons bekend in de oren. Bij een lid van de “Fetz clan”, die wijnboer is en een Brennerei heeft, hadden we al eens kennis gemaakt met allerhande verfijnde hoogprocentige drankjes.
In Hotel Restaurant Fetz was een presentatie georganiseerd door een aantal leden van de Mittelrhein Riesling Charta. Op tafel kwamen 6 gangen en 11 wijnen. Het bal werd geopend met een Riesling Brut ’21 en afgesloten met een Riesling Beeren Auslese (uit een magnum!). Maar het verrassende (voor ons) was toch wel de presentatie van de zo genaamde “Profilweine”. De benaming was ons volledig onbekend! Handstreich, Felsenspiel en Meisterstück!
De Mittelrhein, een van de kleinste wijnbouwgebieden (450 ha) in Duitsland, globaal gelegen tussen Bingen en Bonn heeft heel veel “Steillagen” en een door de Rijn gedomineerd landschap met steile hellingen. Voor de liefhebber, heeft het DWI een mooie video van het gebied onder de naam Loreley liebt Riesling (You Tube). Bekende plaatsen in dit (Unesco) wijngebied zijn Boppard, Kaub en Bacharach.
Het Mittelrhein Charta zet zich in voor behoud van de terrassen wijnbouw op de steile hellingen en voor top kwaliteit Riesling wijnen. Ondanks de gigantische arbeidsbehoefte van de wijngaarden zijn de prijzen (net als de alcohol percentages) er zeer moderaat. Per fles gaat een klein bedrag naar de doelen die nagestreefd worden.
De presentatie was goed bezocht. De naar schatting ruim honderd deelnemers werden op en top verzorgd.
Een verslag van de avond bespaar ik u. Maar ik wil wel ingaan op de benaming van de wijnen. In de verte doet het systeem denken aan de classificatie van de Codex Vinea Wachau Nobilis Districtus in Oostenrijk.
HANDSTREICH: Een moderne Riesling van verfijnde structuur, geen zwaargewicht, maar een wijn met de nodige finesse die steeds uitnodigt om een volgende slok te nemen. Het alcohol percentage is in het algemeen vrij laag en de wijn is meestal niet droog, maar Feinherb of zelfs Halbtrocken. Het fruit en de zoet zuur balans zijn belangrijke kenmerken.
FELSENSPIEL: Deze wijn deelt veel kenmerken met de bovenstaande, maar heeft net wat meer body en is een super partner aan tafel. Ook hier zijn de wijnen meestal niet droog en moderaat in alcohol.
MEISTERSTÜCK: Vormt de top van de Charta Profilweine , is altijd droog en heeft dan ook meestal een hoger alcoholpercentage dan de eerder genoemde categorieën. Droog, vol, met lange afdronk een wijn om bij te filosoferen!
Facit van deze avond: Alle facetten van de Riesling kwamen aan bod. Het zou jammer zijn als de wijnbouw in dit gebied om louter economische redenen verdwijnt. Niet alleen de wereldwijde crisis speelt deze wijnboeren parten, maar de moeilijke omstandigheden op de steile hellingen zijn bepaald geen garantie voor opvolging. De gepresenteerde wijnen lieten de Riesling sprankelen door een geslaagd spel met zoet en zuur. Nu eens geen dogma’s over droog, maar wijnen die verfijnd en evenwichtig gemaakt zijn met de mogelijkheden die deze druif biedt
Onze wijnmeester Martin heeft een lichte voorkeur voor deze bijzondere wijn. Het is een stevige wijn en welke op een speciale manier wordt geoogst en verwerkt
Zwitserse wetenschappers hebben een middel ontwikkeld dat de negatieve effecten van het drinken van alcoholische dranken aanzienlijk beperkt. Een product uit wei (= waterige fractie van melk) vormt na koken een gel. Deze gel wordt voorzien van een katalysator (naar verluidt goud!). Dit preparaat bindt reeds in de maag de alcohol en zorgt er zo voor dat deze (sterk beperkt) in de dunne darm komt. De aldus gebonden alcohol wordt enzymatisch omgezet tot azijnzuur en daarmee onschadelijk gemaakt. Onder “normale” omstandigheden passeert de alcohol de maag om vervolgens vanuit de darm in de bloedsomloop. Via deze weg komt het in de hersenen met bekende sederende werking tot gevolg, maar ook in de lever, waar het uit het bloed gehaald wordt, waarbij de gezondheid schadelijke aldehydes ontstaan. Hier dus een dubbel positief effect: Je blijft helder en de lever en andere organen worden minder belast met het carcinogene (?) aldehyde.
Of beter KELDER DOCHTERS, toegegeven, ik ben geen echte liefhebber van bubbels en heb vaak te grote ogen als ik bij een wijnboer ben. Gevolg: duidelijk te veel wijn in de (goede) kelder van onze secretaris Dirk en bubbels blijven vaak liggen. Gelukkig is er een redelijk adequaat kelderboek. Elke binnenkomende wijn wordt voorzien van een (doorlopend) nummer. Zijn er meer exemplaren van dezelfde wijn, dan krijgt de hele partij hetzelfde nummer. Behalve het aantal wordt ook genoteerd wie de maker is, het gebied, de druivensoorten, oogstjaar, de dag van opleg en de plek in de kelder (bijvoorbeeld, doos 104 o.i.d.). In een aparte kolom worden (soms) bijzonderheden vermeld. Bijvoorbeeld de schenker van de wijn.
Omdat er 2 nieuwe bubbels waren ingeboekt (beiden afkomstig van NWG afdelingen in de Lande), moest er in een nis plaats gemaakt worden. De oudste bubbel werd “geofferd”. Fles nummer 376, Laurent Perrier Brut, ingevoerd in december 1990! Geen verdere bijzonderheden vermeld, dus herkomst onbekend. Gezien het feit dat de capsule nog van lood was en geen tin of ander materiaal, moet de schenker (zo’n fles zou ik niet snel kopen voor mezelf) een reeds gerijpte Champagne cadeau gedaan hebben!
Geen enkele fles verdwijnt hier ongemerkt in de gootsteen. Dus ook deze werd onderworpen aan het ritueel van voorzichtig decapsuleren, ontkurken en proeven.
Notitie: Muselet voorzichtig losgemaakt, de kurk zachtjes draaiend verwijderd en een zachte zucht ontsnapte uit de fles. Eigenlijk verrassend. De champagne werd voorzichtig ingeschonken en zowaar nog wat belletjes, maar geen echte mousse. Goud geel in het glas, nog ingetogen geurend van (oude) Goudrenet en in de smaak dezelfde appel. Niet veel meer, maar ook geen oxidatie tonen of ander ongerief. Korte afdronk. Conclusie: (te) oud, maar nog niet overleden. Compliment voor de maker! Blijft over een fles van bijna 1 kg……. Dirk de Jong (secr. NWG Gouda)
14 e WIJNGEBIED in DUITSLAND? Alweer ruim een maand geleden waren Ynnit en ondergetekende op stap met het RheingauerWeinKonvent. Zeg maar het NWG van de Rheingau, maar dan met zo’n 600 leden. Ondanks de grootte dezelfde problematiek als het NWG; vergrijzing en moeite om het ledenbestand op peil te houden. In de gloriedagen meer dan 1000! In het kader van de “Grosse Konvents Tagen”, kortweg Groko, werd o.a. een trip georganiseerd naar Limburg a/d Lahn e.o. Even ter oriëntatie: Limburg a/d Lahn ligt rechts van de Rijn op de hoogte van Koblenz, niet ver van de A3. De trip was niet vanwege het schilderachtige stadje met haar vele vakwerkhuizen, de Dom en de mooie natuur langs deze zijrivier van de Rijn, maar vanwege de wijnbouw! Al heel vroeg vond er wijnbouw plaats. Karel de Grote heeft zich volgens de geschriften toen al ingezet voor de verbetering van de kwaliteit. Echter de oorspronkelijke wijnbouw is door allerhande oorzaken, zoals de kleine ijstijd, de 30 jarige oorlog, de druifluis en niet in de laatste plaats door de concurrentie van de beter toegankelijke wijnbouw langs de Rijn, bijna volledig ten onder gegaan. Nu vindt er een (bescheiden) revival plaats. De wijnboeren lopen over van enthousiasme. Aan hen zal het niet liggen. De opwarming van de aarde werkt in hun voordeel. Bovendien kunnen ze prima op de al rijdende kar springen van het ecotoerisme in het gebied langs de rivier. Fietsen langs de Lahn is goed georganiseerd met goede wegbewijzering, bagage transfers en prima gastronomie. Een tweesporenbeleid is in dit gebied goed mogelijk. Eén die aansluit bij de traditie met de traditionele rassen zoals Arbst, Schwarzer Heunisch, Roter Riesling en Weisser Traminer en de andere poot die goed aansluit bij de perceptie van het gifmijdend deel der natie met de aanplant van PiWi’s zoals Solaris, Johanniter, Souvignir Gris, Pinotin, Rondo, Cabartin etc. Tijdens de presentatie over het gebied met o.a. de aanleg van de stadswijngaard, de Schlossgarten (hartje stad), werden de diverse wijnen geproefd volgens het 20 punten systeem (gaf wel wat commotie bij de oudere leden) en ik moet zeggen dat het met het technisch kunnen van de wijnboeren wel goed zit. Sommige soorten zoals Arbst, daar moet je wel even aan wennen. , maar qua niveau deden de wijnen zeker niet onder voor de (sub) top van de wijnen uit de Lage Landen”. Met de uitstraling van het gebied zit het ook wel goed. Veel groen, veel historie (vakwerkhuizen), goede infrastructuur zonder al te veel voortrazend verkeer (m.u.v. A3 en ICE) en een goede Gastrosector als steuntje in de rug. Maar de wens om 14 e wijngebied van Duitsland te worden zal nog wel een illusie blijven. Voorlopig wordt het tot de “Mittelrhein” gerekend, ook al zijn de omstandigheden er anders. Toch is het zo’n gebiedje om in de gaten te houden, zeker gezien het gebodene en de bestaande ambities in combinatie met de opwarming. Echt iets voor degene, die iets anders zoekt dan Chardonnay en Pinot Noir. Wie ben ik om te twijfelen aan de kans van slagen, de Runkeler Rote weer de glans te geven van anderhalve eeuw geleden? Aan de wijnboeren, de Bisschop en de burgemeester van Limburg zal het niet liggen zo bleek tijdens de presentatie………….
Traditioneel doen we iets leuks tijdens de laatste proeverij van het proefseizoen. Deze keer staat de proeverij in het teken van DIALECTIEK. Een wat prikkelender benaming is “de LEUGEN PROEVERIJ”. Onze beide wijnmeesters, Tom en Martin, vertellen over de ingeschonken wijn. Eén van beide vertelt valselijk een verkeerd verhaal, dat misschien wel past bij de wijn, maar in dit geval volstrekt onwaar is.
DE PROEVERIJ: Goed bezocht, zeer geanimeerd, hoog tempo (14 wijnen). Start na aankondiging dat voorzitter John in het nieuwe jaar de hamer overdraagt aan Jacques. Naar goed gebruik (volgens de penningmeester) worden vooral wijnen geschonken, die resteren uit eerdere proeverijen.Tijdens deze proeverij is er ook nog een prijs te verdienen voor degene die de meeste wijnen in de juiste categorie plaatst. In afwijking van onze “normale” proeverijen worden er nu wel kaas, worst en hapjes gepresenteerd, waarbij de wijnmeesters hun best doen een goede combi te vinden. De wijnen? Ook al gaat het hier om een “restanten” proeverij, zijn van een kwalitatief goed niveau met een topper tot slot. De alternatieve waarheid was kennelijk zo geloofwaardig dat er flink twijfel is gezaaid. Niemand had alle wijnen goed. Slechts 2 deelnemers slaagden er in om slechts 1 fout te maken. Omdat in dit geval de secretaris over enige voorkennis beschikte was er feitelijk slechts 1 echte winnaar (Mees)
De wijnen met bijbehorende commentaren volgen in een ander document als bijlage. De “leugens” staan in cursief!
DE HAPJES: Viskoekjes naar recept van Martin. Voorzitter John met echte boerenkaas (van ongepasteuriseerde melk). Teun met kaas van kaasboerin Corry Vroege en gerookte Ossenworst van Slager Ferry Lempers (Linschoten) Rob (Stof) met 2 Quiches w.v. 1 met zalm (recept Dineke). Dirk presenteerde Edelmannetjes, een notenkoekje naar recept van Gasthaus/Winzer Edelmann Göttlesbrunn.
De recepten worden ter zijner tijd gepubliceerd.
Heidi Schröck 2018 Burgenland Weissburgunder € 9,00 T: Leugen; Hongaarse wijn gemaakt van Furmint; Wijnen van de Furmint druif kenmerken zich door mooie zuren, zijn kruidig, krachtig, “krokant” wordt ook vaak genoemd en hebben rijke aroma’s van rijpe appel, peer en citrus. M: Waarheid; kenmerkend zijn groene appel, limoen, perzik en munt.
Salwey 2019 Kaiserstuhl Weissburgunder € 9,45 M: Leugen; Deze Chablis van Domaine de Pisse-Loup heeft aroma’s en smaaktonen die doen denken aan wit fruit zoals appel, peer en witte perzik. Niet wat je zou verwachten van een doorsnee Chablis, maar wel een heel mooie gebalanceerde wijn. T: Waarheid; Een waanzinnig mooie Pinot Blanc (Weissburgunder) gemaakt door hét topwijnhuis uit Baden. De wijn heeft een strogele kleur en aroma’s die doen denken aan amandel en honing. De smaak is romig en delicaat. Heerlijk fijn fruit. Mooie droge afdronk die lang aanhoud.
Bercher-Schmidt 2018 Kaiserstuhl Auxerrois € 8,90 Bischoffinger Rosenkranz M: Leugen; Een wijn met elegantie en niet te hoge zuurgraad doet mij denken aan zuidelijke landen in Europa. Recentelijk zijn we in Portugal geweest met de Alvarinho, maar dat is een Vinho verde; Spanje kent de Airen; Italië kent o.a. de Arneis. Dat is het niet! Marrone Langhe Favorita Deze exquise wijn, gemaakt door het gerenommeerde Marrone wijnhuis in Langhe, Italië, biedt een knisperende en verfrissende smaak met tonen van citrusvruchten en groene appels, verleidelijke aroma’s van witte bloemen en tropisch fruit. T: Waarheid; De Baden-wijn van het wijnjaar 2018 is indrukwekkend. De medium zuurgraad geeft een mooie structuur aan deze droge witte wijn. Een opwindende wijn met veel elegantie!
Schiopetto 2019 Friuli Friulano € 9,50 T: Waarheid; In Friuli komt de druif friulano vaak voor en wordt deze vaak verward met pinot grigio. Dit komt door z’n noot-achtig karakter van amandelen. M: Leugen; Elegante Pinot Gris met klassieke aroma’s van geroosterde amandel, hazelnoot en een vleugje exotisch fruit. De breed gestructureerde smaak wordt mooi ondersteund door fijne fruitzuren van limoentjes, citrus en fijne mineralen. Wijn van het huis Salwey uit de kaiserstuhl van Grauburgunder
Bercher-Schmidt 2018 Kaiserstuhl Chardonnay € 16,50 1 er Lage Rosenkranz T: Leugen; Chardonnay is niet voor niets de hoer van de wijnboer en de wijngaard.Je proeft dat de wijn veel hout heeft gehad en du heel commercieel gemaakt is. Chileense Chardonnay staat bekend om zijn frisse zuurgraad en verse fruitsmaken, met tonen van appel, peer en citrus. De wijn wordt vaak gerijpt in eikenhouten vaten, die smaken van vanille, kruiden en geroosterd eikenhout kunnen toevoegen. Montes Reserva Chardonnay M: Waarheid; Niet mijn favoriete wijn, daar hij gemaakt is van Chardonnay en dat typische tropische toontje heeft, daarnaast proef je ook dat hij op hout is opgevoed, wat ik niet lekker vind.
Wijnstaete 2021 Nederland Souvignier Gris M: Waarheid; Het is een aperitief wijn et een smaak van ananas en mango. Voor de rest is er over deze wijn weinig te vinden T: Leugen; De ananas en mango geven al weg dat de wijn is gemaakt van chardonnay. Dat typische tropische karakter aangevuld met een lichte hout toon, maakt dat deze wijn geschikt is bij alle soorten van de maatijd. Stevig van karakter. Deze Zuid Franse Chardonnay uit de Pays d’Oc
Edelmann, Aurelius 2017 Carnuntum Blaufrӓnkisch St. Laurent € 7,50 T: Waarheid; De wijn bestaat uit de druivenrassen Blaufränkisch (60%) en St. Laurent (40%) en werd 8 maanden bewaard in gebruikte barriques. Het resultaat is een elegante wijn met zure kersenaroma’s en donkere bessenaroma’s. M: Leugen; De zuren in de wijn doen mij denken aan een wijn met italiaans karakter. Hij is lichtvoetig een aperitief wijn. Niet te zwaar maar wel stevig van kleur. Ik denk dan aan een dolcetto uit noord Italië
Domaine La Colombette 2017 Pays d’Herault Pinot Noir € 8,50 T: Leugen; Zie de omschrijving bij de waarheid. Dat kan bijvoorbeeld ook uit een land als Zuid Afrika komen. Zeer as het gaat om een Kruger Pinot noir uit de Hemel en Aarde Vallei. M: Waarheid; Veel wijnliefhebbers hebben bij een pinot noir, als het om Frankrijk gaat, nog altijd de Bourgogne voor ogen. Maar François Pugibet bewijst dat deze druif ook de top kan halen in de Languedoc. Niet zo gek natuurlijk dat juist hij daarin slaagt, want al dertig jaar laat Pugibet zien dat hij oude regels aan zijn laars lapt. Lichtrood van kleur, typisch pinot noir. Fijn aroma van rood fruit zoals bessen en rijpe kersen. Lichte kruidigheid maar vooral een mond vol rijpe kersen met prachtig verfijnde zuren.
de Tappenmars Nederland cuvée M: Waarheid; Over deze wijn is niets te vinden. We moeten dus op basis van proeven en ervaring maar iets verzinnen T: Leugen; Over deze wijn is niets te vinden. We moeten dus op basis van proeven en ervaring maar iets verzinnen
Edelmann, Rubin Carnuntum 2017 Zweigelt € 9,00 M: Leugen; Wijn uit een wijnreis naar de Bergerac. Het wijnhuis La Jaubertie maakt deze prachtige Merlot met een hout opvoeding. Volrode wijn met een fijn aroma van rijp rood fruit en licht eikenhout. De smaak is soepel en elegant en eindigt aromatisch en fris. Een goed glas evenwichtige wijn! T: Waarheid; Volgens een bepaald reglement wordt deze 100% Zweigelt, na een korte periode op hout, een jaar na de oogst door een jury beoordeeld en op de markt gebracht. Donker robijnrode granaat, violette reflecties, delicate randverlichting. Delicate geroosterde aroma’s, wat houtkruiden, donker bessenfruit, cassis, fijne nougattoets. Medium body, fruitig-zoet als pruimen, sappig, frisse structuur, citrus in de afdronk, goede begeleider van eten.
T Due Palme, Sangaetano 2018 Primitivo di manduria € 8,00 : Waarheid; De primitivodruiven staan aangeplant in het gebied Manduria, dat met z’n kenmerkende rode aarde (door veel ijzer in de bodem) als een van de beste primitivo-terroirs wordt beschouwd. De druiven worden laat geoogst. Dit resulteert niet alleen in een geconcentreerdere smaak, met tonen van jammy en gedroogd fruit, maar ook in een stevige body. Om alleen de hoogste kwaliteit trossen te selecteren, plukt Due Palme met de hand. M: Leugen; Qua land is het helemaal goed, maar dit is Barbera van Andrea Faccio. Een robijnrode wijn mooie aromatisch tonen van rijpe kersen, rode vruchten en kruiderijen. Van structuur is hij precies zoals bedoeld: gul, fluweelzacht, sappig, vlezig, rond en lekker mondvullend van afdronk.
Tagaro, Pinataro 2018 Puglia Nero di troia € 8,00 M: Waarheid; Nero di Troia Pinataro Masseria Tagaro Robijnrode wijn, de aroma’s doen denken aan viooltjes, met frisse bessen, kersen en pruimen. Een lichte kruidigheid en specerijen zoals zoethout. Uva di troia of nero di troia is een autochtoon druivenras uit Apulië. Nero di troia is een druif met weinig vruchtvlees en een dikke, stevige, paarse schil. Hij heeft redelijk veel tannine. De trossen zijn compact en van boven breed. Hij komt tot een ideale rijping tussen eind september en begin oktober. T: Leugen; De stevige taninnes doen denken aan een wijn uit een noordelijk gebied. Je zou kunnen denken aan Nederland of een duitse wijn. Het eerste is juist. Het betreft namelijk een St Matinus Bergdorpje rood. Soepele, fruitige rode wijn op eikenhout gelagerd. Waardoor de wijn naast de fruitige geur van rood en zwart fruit ook diepgang krijgt. Sinds 2016 exclusief gemaakt voor het bergdorp Vijlen.
Heidi Schröck 2018 Burgenland Blaufrӓnkisch € 12,00 Ried Kulm T: Leugen; Het betreft hier een heel jonge Cabernet Franc uit de Loire. Met name een Chinon van het huis Bernard Baudry M: Waarheid; De Ried Kulm Blau Fränkisch 2018 komt van de oudste wijngaard van het domein en werd in 1955 door Heidi’s oudtantes aangeplant. Gefermenteerd met 10% hele trossen en gedurende 14 dagen voorzichtig geëxtraheerd (met remontage), rijpt de wijn in eikenhouten vaten van 2.000 liter. voor een jaar. De neus van de robijnkleurige wijn is puur, fris en zeer aromatisch in zijn onmiddellijk aantrekkelijke boeket van rijpe zwarte bessen, kersenconfiture en sur lie-tonen. Zacht, elegant en fruitintensief, met rijpe en verfijnde tannines en een opvallende minerale frisheid en zuurgraad, dit is een charmante maar toch serieuze en leeftijdswaardige rode wijn die zal profiteren van verdere flesrijping. Indrukwekkende structuur, vitaliteit en charme.
Vitikult J. Heinrich 2017 Burgenland Blaufrӓnkisch € 11,90 M: Leugen; Oude Beaujolais gaat lijken op bourgogne, echter veel donkerder van kleur. Dit is een wijn uit 2016 en heeft dus die oude tonen, maar dan veel donkerder. T: Waarheid; Aromatische bosbessen en pruimen worden in de neus gecombineerd met een vleugje kaneel. De smaak komt met een donkerder aspect en voegt teer toe aan deze sappige, heldere combinatie. Deze is kruidig, krachtig en boordevol vers fruit. De afdronk is droog en verfrissend.
VERSLAG PROEVERIJ NEDERLANDSE WIJNEN d.d. 24-04-23
Wijnbouw in Nederland? JA! We spreken over een oppervlakte van ca. 300 hectare en ongeveer evenveel wijngaardiers. Het aantal professionals, daar kan je over discussiëren 30 – 100. De meesten hebben voor het dagelijks brood nog een neventak zoals een B&B, rondleidingen, restaurant, kinderopvang, begeleiding van mensen met afstand tot de arbeidsmarkt enz. Qua hoeveelheden praat je over ongeveer een miljoen flessen op jaarbasis, waarvan zo’n 30% rood. Overal in het land vind je wijngaarden maar het zwaartepunt ligt toch nog steeds in Limburg, maar ook in andere gebieden zoals Twente, omgeving Winterswijk, Groesbeek enz, tref je serieuze wijnproducenten. Het zou een avond worden met een hoog educatief gehalte en veel proeven. Er was een grote variatie aan wijnen ingebracht. Zowel uit de voorraad van de afdeling zelf als door een aantal leden. We startten in Limburg met 3 Rieslingen. Fromberg 2020, Thorn 2021 en de Apostelhoeve 2021. Alle drie Rieslingen van een goed niveau. Waarbij Thorn wel het meest spannende was en de Apostelhove het meest had te bieden in lengte en breedte. Zonder meer duidelijk herkenbaar als Riesling . Een frisse start en zeker geen tegenvaller voor de sceptici onder ons.
We hebben het hier over wijn en niet over azijn!
Daarna ging de steven westwaarts. Twee wijnen van de Kleine Schorre. Ook geen onbekende in de Nederlandse wijnwereld (business class KLM), De Auxerrois (2020) en de Rivaner. Ook hier weer twee evenwichtige wijnen van een goed niveau. Wel heeft de Auxerrois voor deze druif een stevig portie zuren. Vanzelfsprekend kwam bij de Rivaner (= Müller Thurgau) de vergissing van Dr. Müller ter tafel. Het is immers een Riesling kruising met de Madeleine Royale in de aderen en niet de Silvaner zoals de naam suggereert.
Vervolgens gaat de reis naar het Brabantse Oosterhout. De Catharinadal Norbertus 2021 van de zusters werd geproefd. Een Cuvée van de Burgunder soorten Auxerrois, Pinot Blanc en Pinot Gris, een wijn die wat Chardonnay-achtig aandoet met mooie aanzet en een wat één dimensionale, peperige afdronk. Een wijn geschikt voor terras en aan tafel. Van de eerste zes geproefde wijnen misschien wel de minste, maar toch nog een zeer acceptabele wijn!
Dan verschijnt er een “verrassing” op tafel. Een “bubbeltje”van het Wijnhuis de Holdeurn uit de regio Groesbeek. Een wijngoed van slechts 0.4 ha, met vakantiehuisjes etc. Hier diende zich een wijn aan, waar kennelijk de bubbels in de vorm van toegevoegd koolzuur nodig zijn om enigszins acceptabel te zijn. Cider achtig en als matig beoordeeld. Wel de eerste wijn van niet traditionele rassen . In die ene fles zaten 3 PiWi’s , Cabernet Blanc, Johanniter en Sauvignier Gris. Wel een mooie gelegenheid om de term PiWi toe te lichten en wat meer te vertellen over de samenstellende soorten. Voor deze schimmel resistente druiven geldt in het algemeen dat ze vroegrijp zijn en meestal wat minder compacte trossen hebben dan de traditionele soorten. Voor velen van ons een eerste (bewuste) kennismaking.
Bij deze wijn komen een aantal dingen (waarschijnlijk) samen. De grootte van het bedrijf, en de beperkte ervaring met deze rassen. Voor de volgende wijn blijven we in de buurt, Cuvée Circulé van het wijngoed de Colonjes. Ook hier weer een mix van drie PiWi’s. De Muscaris neemt hier de plaats in van de Johanniter. Een wijn met een appelig, groene paprika neus. Behoorlijk droog met mooie zuren, echter wat vlak in de afdronk waardoor het zuur een beetje te veel naar boven komt. De Muscaris is een veelbelovende schimmel resistente druif, die wijnen kan voortbrengen met een Sauvignon Blanc karakter, met in handen van een wijnboer, die “het” in de vingers heeft. In Oostenrijk is deze druif inmiddels toegelaten tot de lijst met druiven die gebruikt mogen worden voor “kwaliteitswijnen”. In dat land zijn inmiddels 9 PiWi’s toegelaten! In Frankrijk nul! (?)
Muscaris
Na al dit “witte geweld” gaan we van kleur veranderen. Om de overgang te beperken starten we met een rosé van Wijnstaete, een klein wijngoed van 1.3 ha met een wijn van twee PiWi soorten, de Cabaret Noir en de Pinotin. Nee, u leest het goed, ik ben geen N vergeten. Die is weggehaald na een juridische procedure! Fruittella in de neus, mineralig en wat peperig met voor een rosé goede zuren. Kortom: een wijn die het goed doet op het terras en zeker geen wijn die je inpakt met “zoet” in de aanzet.
Cabaret Noir Pinotin (foto’s Freytag Rebschule)
Het wordt tijd voor “echt” rood. Als start keren we weer naar Limburg. Een wijn van een van de “oudere” wijnboeren, Hoeve Nekum. De door 1 van de leden aangestelde wijn is al op leeftijd. Het betreft de Pinot Noir van 2012. Na overleg met de wijnmaker is besloten er een jongere (2018) naast te zetten. Math. Bollen gaf geen garantie voor de 2012 versie. Bruinend, wel “vermoeid” maar nog niet kapot. De 2018 is duidelijk frisser, met zelfs Cassis tonen, vrij fruitig, maar mist de verfijning die de Pinot Noir kan hebben. Gewoon een geslaagde wijn, donkerder van kleur dan je zou verwachten bij deze soort, maar dat komt door de bijmenging van de laatste 10% met een ras van kleur. Na deze twaalf wijnen, met slechts één echte tegenvaller, gaan we welgemoed verder met rood richting Winterswijk. Op naar Wijngoed Hesselink. Een bedrijf met een redelijke omvang van zo’n 4 hectare op letterlijk steenworp afstand van de bekende steengroeve aldaar. Gehard Ensing was in 2022 wijnmaker van het jaar der Lage Landen! Maar liefst drie wijnen van zijn hand moeten we nog beoordelen voor we kunnen opruimen en naar huis gaan.
We starten met de Cabaret Noir 2018. Deze PiWi zijn we eerder tegengekomen. Diep donkerrood van kleur met nog een paarse rand. Aardse tonen en een stevige afdronk. Goede tannine en zuur structuur. Opvallend stevige wijn, een echte eetwijn. Daarna volgt de Pinotin Barrique 2017. De neus is minder uitnodigend dan die van de vorige fles. In het glas hebben we een kruidige wijn met zwart fruit en een piepklein zoetje dat de stevige tannines buffert. Een echte “eetwijn”, gezien zijn leeftijd met nog veel potentie. Net als de vorige wijn is er behoefte aan veel lucht om tot volle ontplooiing te komen. Net als de laatste, de RegentBarrique 2017, “moeten” alle drie de Hesselink wijnen uit de karaf geschonken worden om tot volle ontplooiing te komen. Ook nu weer een zeer donkere wijn met paarse rand en veel zwart fruit, stevige tannines en lange afdronk. Kortom, een prima wijn om de avond mee af te sluiten.
Oehoe uit de steengroeve Wijn / spijs aanduiding
Conclusie van de avond: Nederland als wijnland is op de goede weg! Zeker de laatste drie wijnen laten zien dat het niet ingebed zijn in tradities van vele generaties wijnmakers en het ontbreken van strikte wijnwetten voor de regio er volop mogelijkheden zijn om met niet traditionele rassen zoals de hier gepresenteerde PiWi’s, wijnen van een goed niveau te maken!
Met dank aan de druiven vermeerderaar Freytag voor het verlenen van toestemming zijn website te gebruiken voor het overnemen van beeld en tekst. Volgens afspraak hieronder z’n beeldmerk. NB: Het bezoek van z’n website is zeker de moeite waard. Voor meer info over PiWi’s is een bezoek aan Geilweilerhof (JKI) in Siebeldinge (Pfalz) zeker een aanrader.
Het was een uitstekende proeverij. Een mooi staaltje samenwerking van de club en leden, die wijnen hebben ingebracht voor dit thema. Geen enkele wijn viel negatief op en allen waren ze ver voorbij de middelmaat. Van de totaal 13 wijnen (!) ware er 10 wit. Het betrof op 2 piraten na alleen maar Burgunders (Grau, Spӓt en Weiss). Het viel zelfs af en toe niet mee om te zeggen welke van de fligt Weiss of Grauburgunder was.
De 3 gepresenteerde (top) huizen, Bercher, Martin Waβmer en Salwey hebben hun reputatie volledig waargemaakt. Zelfs met de “Gutsweine” en dan vaak ook nog met een verrassend goede prijs kwaliteit verhouding.
De piraten waren wel duidelijk herkenbaar anders.. Met name de Muskateller was een super “klare” wijn, een stuivend glas in een proeverij met over het algemeen minder “luide tonen”. De Gutedel (= Chasselas = Fendant) schurkte nog het meest tegen de Weissburgunders aan. Niet in het minst door z’n “bescheiden” opstelling en een hoge mate van verfijning. De proeverij werd afgesloten met een mooi gerijpte wijn, de Salwey Kirchberg “Rappen”G.G.2009 . Rappen dwz. met steeltjes geperst, dus gevinificeerd op de manier van de top huizen in de Bourgogne. Deze wijn had alles wat een top Pinot Noir zo bijzonder maakt.
Viooltjes, Engelse drop, kersen, met lengte en breedte maar dan vooral met een speelse verfijning. Weliswaar een oudere wijn (14 jaar), maar nog lang niet der dagen zat………
CHIP: Als wapen tegen diefstal en vervalsingen van wijn is een chip ontwikkeld, een NFC (Near Field Communication), chip, die op korte afstand afleesbaar is met telefoon of speciale chipreader. De chip bevindt zich in de sluiting van de fles (kurk of schroefdop). Middels blockchain technologie is de chip en de fles te volgen. Op het moment dat de fles geopend wordt, wordt dat geregistreerd. Tijdens de jaarlijkse veiling van VDP wijnen in Kloster Eberbach in 2022 is er voor het eerst gebruik van deze technologie gemaakt. Elke fles krijgt een unieke chip! Vervalsingen en gestolen flessen kunnen zo gemakkelijk worden getraceerd.
BUBBEL DROOG? . brut nature (minder dan 3 g/l Restsuiker) . extra brut (tot 6 g/l Restsuiker) . brut (tot 12 g/l Restsuiker) . extra trocken (12 tot 17 g/l Restsuiker) . trocken (17 tot 32 g/l Restsuiker) . halbtrocken (32 tot 50 g/l Restsuiker) . mild (meer dan 50 g/l Restsuiker)
WIJNEXPORT naar RUSLAND? Ondanks de boycot is de export in 2022 van zowel stille wijnen als die van Bubbels behoorlijk toegenomen. Stille wijnen noteren een plus van ca. 40 miljoen Euro (+ 30%) en de bubbels een plus van ca. 4% (totaal ongeveer een kwart miljard). Dit komt naar voren bij het analyseren van exportcijfers van landen die doorlevering toestaan. Zo heeft Letland een belangrijke rol bij doorlevering van schuimwijn. Wodka voor jan Soldaat en de betere wijn voor de elite en de macht?
NOPA?? Er wordt in de wijnwereld steeds meer geanalyseerd. NOPA is slechts 1 voorbeeld daarvan. Deze afkorting geeft aan hoeveel N (ja u leest het goed STIKSTOF!) in de most ter beschikking is voor het gisten. Zonder goed N voorziening, verloopt de vergisting niet volgens plan met als gevolg dat er fouten in de wijn ontstaan zoals de geur van rotte eieren (H₂S). Door het afzweren van kunstmest en deze niet vervangen door dierlijke mest (kompost is relatief N arm) kan de hoeveelheid N in de most zo marginaal zijn, dat er gisting problemen optreden. Dat geldt voor ALLE gisten. Zowel voor die uit het veld als die van een fabrikant. Lange periodes van droogte kunnen dit probleem nog versterken omdat er dan nog minder aanvoer vanuit de bovenste aardlagen plaats vindt. In gebieden met een meer gemengde agrarische activiteiten zal het minder snel tot problemen leiden. Maar in veel gebieden met vrijwel uitsluitend wijnbouw is het een reëel gevaar. Dat brengt me meteen tot de volgende vraagstelling.
Past wijnbouw wel in circulaire landbouw? Of moeten we weer terug naar de goede ouwe tijd met het gemengde bedrijf? Het komt natuurlijk wel heel biodivers over om een paar schapen in de wijnberg te laten lopen of met het paard het veld werk te doen. Maar als dierenarts kan ik u wel zeggen dat schapen tekorten oplopen bij uitsluitend beweiding in de wijnbergen. Nog afgezien van het gevaar voor Kopervergiftiging (chronisch en acuut) bij Bio bedrijven die Koper blijven inzetten. (Opm: niet elk schapenras is hier even gevoelig voor)
Wilhelm Sitzius * 20-05-54 ⴕ 14-01-22 Toen we in 1978 voor het eerst het erf opreden bij Wilhelm Sitzius in Langenlonsheim, konden we niet vermoeden dat dit bezoek een zwaar stempel zou drukken op onze vrijetijdsbesteding in het algemeen en onze houding tegenover wijn in het bijzonder. Ongehuwd samenwonend (toen nog een schande) waren wij op vakantie in het gebied van Lauter en Glan. Het dorpje Wolfstein had wel een wijnberg (en 2 burchten), maar volgens de autochtonen werd er slechts “Diabetiker Wein” gemaakt.
Ik had wel iets met wijn, maar allemaal nog erg prematuur. Als student was Curio Cave mijn wijnhandel van (financiële) keuze. De voornaamste bron van kwaliteitswijnen kwam via mijn moeder. Die had er niets mee, maar kreeg wel geregeld Duitse wijnen van hoog niveau via een kennis met een goede functie bij de Hoogovens (nu Tata). Deze kennis hield van lekker eten en goede wijn. Hij had nog een hobby, hij verzamelde etiketten van door hem gedronken wijnen en maakte notities daarbij. Een avondje proeven bij deze huisvriend heeft een vonkje doen overslaan. Daarmee was ik wel een vreemde eend in de bijt thuis. Immers er kwam alleen bier en jenever op tafel en in heel vroeger dagen voor de dames (naast de fles Zwarte Kip) een fles Samos (zoete wijn). Vanaf die avond was wijn drinken niet meer gewoon slikken, maar proeven en schrijven. Gestaag groeide het aantal etiketten met onbeholpen proefteksten. Mijn etiketten verzameling behelst niet alleen de waardering van de wijn, maar ook worden (tot heden) belangrijke dingen van de dag van drinken vastgelegd. Met wat zoeken kan ik bijvoorbeeld terugvinden welke wijn gedronken is toen de muur viel.
VERWARRING: In Wallis (Vallais) zijn twee bekende rode druiven. De Humange Rouge en de Cornalin. Tot zover niets aan de hand! Maar als je je meer gaat verdiepen in namen en verwantschappen (DNA), stuit je op iets geks. De Humange Rouge is sterk verwant (eigenlijk identiek) aan de Cornalin van Aosta. Verdiep je je in de naam Cornalin van Wallis, dan zou je denken dat deze dezelfde druif moet zijn als die in Aosta. Niets is minder waar! De Cornalin uit Wallis heette oorspronkelijk Rouge du Pays ofwel Landroter. Deze naam deed te veel denken aan goedkope wijn en er werd een nieuwe naam gezocht. Dat werd Cornalin! In Wallis ging men er van uit dat deze druif in Aosta uitgestorven was…. Fout! Cornalin Aosta was bijna verdwenen, maar is nu bezig aan een geweldige come back. Kortom in Wallis is een spelletje Who is who in the family. Vergelijkbare verwarring is er rond de druiven Müller Thurgau (Rivaner) en Portugieser (later meer?!)
Wijnreis NWG “GOUDA” naar Rheingau, 2 – 7 mei 2022 Verblijfplaats: Hotel Central, Rüdesheim
Maandag 2 mei Tegen 14.00 uur waren alle deelnemers (17) gearriveerd in Hotel Central. Alle deelnemers…? Helaas3 zieken moesten het af laten weten. Dat was even een domper. Zoals de naam zegt, midden in de stad, maar met eigen (gereserveerde) parkeerplaats. Het eerste punt op de agenda was een rondwandeling door Rüdesheim. Om kwart voor drie stond de gids, Jacqueline Palzer, klaar om ons op een inspirerende en goed verstaanbare wijze rond te leiden door haar geboorte- en woonplaats. Geëindigd werd bij het Niederwald Denkmal, hoog boven de stad,(op zo’n 300 m. boven NAP) met een fenomenaal uitzicht over de Rijn, Rüdesheim en Bingen aan de overkant (met de bekende Sankt Rochus Kapelle als blikvanger)en de zeer wijde omgeving. Jammer dat de stoeltjeslift in onderhoud was, nu moesten we per auto, een wandeling was wat veel gevraagd! De avondmaaltijd werd gebruikt bij Strausswirtschaft W.G. Philipp. ( vergelijk met Heuriger in Oostenrijk). Dat wil onder andere zeggen: een eenvoudige, maar hele lekkere kaart en wijn alleen per glas te bestellen. Zoals de Amsterdamse filosoof aangeeft: “Elk nadeel hep z’n voordeel”: hierdoor konden we ongeveer het hele assortiment proeven. Algemene mening: 3 verschillende Spӓtburgunders die van karakter sterk van elkaar verschilden. Alle drie een prima prijs kwaliteit verhouding. Daarnaast een zeer breed spectrum aan wijnen van de Riesling druif. Variërend van 2018 tot 2021, van jonge stokken tot alte reben. Bijzonder goed in combinatie met het eten. De familie Philipp is er bijzonder in geslaagd het ons naar de zin te maken. Een mooi plekje op steenworp afstand van de toeristenval de Drosselgasse, maar veel rustiger en ook druk bezocht door lokals.
Min of meer toevallig ben ik bijenhouder (voor een jaar) geworden. De overtuiging dat de oorzaak van bijensterfte niet alleen aan landbouwgif ligt, maakte me gevoelig voor de opvatting dat de Varroa mijt mogelijk DE doorslag geeft! Om die reden zijn wij (Ynnit en ik) sponsor geworden van het Arista Bee Research project. Door middel van een gericht “fok” en selectie programma wordt er naar gestreefd koninginnen te kweken die de eigenschap vererven om besmet broed uit de bijenkast te verwijderen. In deze volkeren is de bijensterfte aanzienlijk geringer! Door de komst van de bijenkast ga je je ook vragen stellen waar bijen nog meer “van leven” dan van bloemennectar alleen. Zo ook tijdens het snoeien van mijn druiven (o.a. Dornfelder en Würzer = Gewürtztraminer x Rivaner).
Deze titel is verleend na een lange periode van lidmaatschap. Dat heeft hij beëindigd omdat hij zelf vond dat z’n proefvermogen minder werd en de avondsessies een te grote aanslag deden op z’n fysiek. Gezien zijn respectabele leeftijd geen onverwachte keuze. Een afscheid is nooit gevierd, Marius is met stille trom vertrokken. Maar het boek “stilzwijgend sluiten” doet m.i. geen recht aan deze proever van het eerste uur! Omdat Marius het enige lid is dat geen gebruik maakt van de moderne communicatie zoals mail, breng ik als secretaris persoonlijk de uitnodigingen en nieuwsbrieven langs. Een mooie combi van het nuttige en het aangename. Ondergetekende een mooi fietstochtje door het Groene Hart (Oudewater – Reeuwijk v.v.) en Marius zijn nieuws. Tijdens onze gesprekken blijkt steeds weer dat het nieuws niet ongezien in de prullenbak verdwijnt maar met interesse wordt gelezen!
MERLOT: De afgelopen 25 jaar heeft de oppervlakte met Merlot beplante druiven zich verdubbeld tot meer dan een kwart miljoen hectare! Daarmee zit deze druif de Cab. Sauv behoorlijk op de hielen (290.000 ha.) Relatief de meeste Merlot staat in Frankrijk (iets minder dan de helft). In landen als Oostenrijk en Duitsland zijn de beplantingen met Merlot relatief nieuw. Beide landen hebben ongeveer 800 ha met deze druif. Dat steekt magertjes af tegen een land als Zwitserland, waar de druif al meer dan 100 jaar is aangeplant en waar je zo’n 1000 ha. kan vinden. Vooral in Tessin. Merlot is een nakomeling van een (spontane?) kruising uit Cabernet Franc en een druif uit Charente, de Just Magdeleine des Charentes. Dat de omgang met een wijndruif veel ervaring vraagt blijkt wel als Merlots uit de niet traditionele gebieden vergeleken worden met die van de nieuwkomers. Niet alleen ervaring, maar ook het ontbreken van (zeer) oude stokken en (nog) niet aangepaste clonen zorgen voor een andere stijl. Gebieden als Tessin en Alto Adige benaderen het Bordeaux type gemakkelijker dan bijvoorbeeld die uit Oostenrijk. Ondanks het feit dat in een gebied als Carnuntum het aantal zonuren en de temperatuur gunstiger is dan in de Bordeaux, is de hele omgang met de druif nog “nicht im Griff”. Hoge suiker waarden zorgen voor veel alcohol, terwijl de tannines op het zelfde oogsttijdstip nog veelal niet rijp zijn. Dit corrigeren met hout inzet vraagt natuurlijk ook de nodige ervaring. Teveel nieuw hout in combinatie met hoog alcohol en relatief weinig zuur zorgen soms voor “nieuwe wereld” achtige smaken. De beste noordelijke Merlots kunnen wel slanker zijn met zijde zachte tannines, maar de meesten zijn toch steviger van smaak. Is dat erg? Nee, misschien is het ook wel beter om niet het origineel te willen kopiëren, maar gewoon een eigen “noordelijk” type Merlot te produceren.
VERANDERENDE WIJNWERELD: Denkend aan Zwitserland en wijn , komt de gedachte aan Fendant / Chasselas al snel op. Toch is er de laatste 25 jaar veel veranderd in dit Alpen land. Zo is in het kanton Wallis (Vallais) in deze tijdsspanne ruim 1000 ha Chasselas verdwenen (ruim 20% van de totale oppervlakte). Hierdoor is Wallis “rood” geworden. Toch gaat de kwaliteit van de witte wijnen daar sneller vooruit dan die van rood. Het effect van de Global Warming is kennelijk meer ten nadele van bijvoorbeeld Pinot Noir (risico op jammige wijnen) dan ten nadele van de witte. Het aandeel wit (zo’n 40%) omvat zo’n 14 (!) rassen. Naast bekende soorten zoals Chardonnay, Sylvaner, Weissburgunder en Viognier zijn er een aantal voor ons onbekende soorten zoals Completer, Heida (= Savagnin Blanc), Rèze, Païen e.v.a. Op het gebied van rood is er ook wel wat spannends te beleven. Ook hier namen die ons onbekend in de oren klinken zoals Gamaret, Garanoir, Cornarello en Norelo (= Nebbiolo x Gamaret). Deze nieuwe rassen zijn vooral te danken aan innovatieve wijnbouw en het streven naar een sterke reductie van het gebruik van synthetische bestrijdingsmiddelen. Daarbij kom je al snel uit op de zgn. PIWI’s: (Pilz Wiederstandsfähig ) Als de wijnwereld met z’n monoculturen echt milieu vriendelijk wil worden, dan zijn de huidige regels voor het “BIO label” nog niet strikt genoeg! Zo lang het gebruik van Koper (producten) nog is toegestaan in de nooit aflatende strijd tegen schimmel, betekent dit dat er jaarlijks nog tot 3 kilogram zwaar metaal (Cu) per hectare mag worden toegepast! Het enige echte antwoord op dit heikele probleem zou wel eens gelegen kunnen zijn in het (deels) verlaten van de traditionele rassen en overstappen op de zogenaamde PIWI’s (schimmel resistente rassen). Probleem hierbij is het feit dat de smaak van deze nieuwe rassen afwijken van de ons bekende druiven. Op zich niet onlogisch, ten slotte heeft elk ras z’n eigen smaakpalet. Bijkomend probleem (geldt voor alle nieuwe soorten): van nieuwe soorten is nog weinig tot niets bekend, wat de beste methode is van groei en snoei en het duurt ook nog eens vele jaren voor de beste wijze van vinificatie is uitgevogeld.
Tijdens 1 van onze wijnreizen hebben we GEILWEILER HOF in Siebeldingen bezocht. Dit proefstation speelt een belangrijke rol in het bewaren en beheren van een genen bank van druivenrassen en in het ontwikkelen van PIWI’s. Confronterend was het demo veld met een 30 tal rassen. Van elk ras waren de laatste 3 stokken onbehandeld gelaten. Conclusie (2016 was een “schimmel jaar”!): Zonder behandeling (Koper of synthetisch) is er geen oogstbaar product! Een bezoek is een aanrader voor elke niet verkokerde wijnliefhebber. De wijnen van de experimentele (deels toegelaten) rassen zijn ter plekke te proeven en te kopen (zeer aangename prijzen!) Namen als Felicia, Calardis, Calandro, Regent, Reberger en vele “GF nummers” hebben nog een lange weg te gaan voordat ze ons net zo vertrouwd zijn als Pinot Noir en Co