In deze uitgave van de Tannine laten we Cristina Della Gasperi aan het woord Cristina is sinds 2017 salesmanager van het wijndomein Tenute Tomasella in Noord-Oost Italië. Na een korte introductie van haarzelf en het wijndomein, vertelt ze over het wetenschappelijk onderzoek dat op het domein is (en wordt) uitgevoerd. Een onderzoek naar de mogelijkheden van duurzame wijnbouw in Italië.
“Mijn persoonlijke passie voor wijn begon vele jaren geleden, in 1999 besloten mijn ouders mij (als cadeau voor het behalen van mijn algemene diploma) een sommelieropleiding te geven. In 2000 ben ik gestart met een samenwerking met het Touroffice van de US-luchtmachtbasis in Aviano dichtbij Pordenone. De plaats waar ik zelf ook woon. Met het Touroffice organiseerde ik wijnreizen naar diverse Italiaanse wijndomeinen. Tijdens een van deze trips werden we ontvangen bij Castello d’Albola, een wijndomein in Toscane. Eigendom van de Zonin Family. Daar werd ik gevraagd om het team van dit domein te versterken als Hospitality Manager in Tenuta Cà Bolani in Friuli.
Introductie
Het presenteren van en adviseren over wijn trok me echter veel meer. Daarom besloot ik verder te kijken en na 6 jaar ben ik als wijnadviseur gaan werken bij Le Favole. Een familie wijndomein in Friuli. Om mij verder te ontwikkelen ben ik in 2017 voor Tenute Tomasella gaan werken als exportmanager. Het wijndomein Tenute Tomasella exporteert voornamelijk naar Europa maar ook naar de Verenigde Staten. Inmiddels ben in als salesmanager verantwoordelijk voor de verkoop van onze wijnen.
Wat mij aantrok in Tenute Tomasella is de filosofie van het wijndomein. Een modern maar toch ambachtelijk familie wijndomein. Gericht op de productie van fijne en elegante wijnen, wijnen met een thuis en een ziel.
Het domein is gevestigd in Noord-Oost Italië, op de grens van twee bekende wijngebieden:
Friuli Venezia Giulia en Veneto in de regio van de rivier de Livenza. Hier produceert Tenute Tomasella een verscheidenheid aan wijnen van typisch regionale maar ook de bekende druivensoorten. Met deze wijnen is het domein één van de vlaggenschepen van de Italiaanse wijnwereld. We produceren Prosecco in 4 verschillende versies en de autochtone Friulano, maar ook enkele internationaal gewaardeerde wijnen zoals een smaakvolle Merlot, een kruidige Cabernet Franc, een fruitige Chardonnay, een elegante Pinot Bianco en een Pinot Grigio, die een tijdje op z’n schillen heeft geweekt.
In 1965 kocht vader Luigi Tomasella het huidige domein, slechts enkele maanden voor de geboorte van zijn zoon. Waarschijnlijk niet toevallig. Terugdenkend aan een mooie en oude traditie om de geboorte van zijn zoon te vieren door een boom te planten, besloot de gepassioneerde wijnliefhebber Luigi zijn eerste wijnstokken aan te planten als symbool van voorspoed.
De huidige eigenaar van Tenute Tomasella is zijn zoon Paolo. De tweede generatie van de familie stapte over van conventionele naar duurzame wijnbouw en startte met het produceren van wijnen die nogal ongewoon zijn in onze regio en ook best zeldzaam zijn.
Het onderzoek
Om de overstap naar duurzame wijnbouw te kunnen maken, heeft Paolo onderzoek gedaan naar ‘de geheimen’ van het wijnbouwgebied langs de rivier de Livenza.
Het onderzoek is een langlopend project waarbij allereerst een wetenschappelijke studie is gedaan naar de verschillende bodemsoorten die voorkomen langs de Livenza. Er is een analyse gemaakt van de fundamentele rol die de bodem speelt bij het behoud van de identiteit van de wijn(productie). Daarbij is als uitgangspunt genomen dat kennis van de bodem essentieel is om het probleem van de klimaatverandering het hoofd te bieden.
Tenute Tomasella heeft dit onderzoek kunnen doen dankzij de samenwerking met Diego Tomasi, onderzoeker bij CREAVE (Onderzoekscentrum voor Wijnbouw en Oenologie van Conegliano) en Dr. Giuseppe Benciolini, pedoloog (expert in het bestuderen van bodems).
De diversiteit van de bodem heeft een grote invloed op de identiteit van de wijn. Dat is bekend. Maar welke factoren nu precies het verschil maken? Het onderzoek heeft daarover meer duidelijkheid gebracht. Het meest belangrijk is dat de bodem met zorg wordt behandeld. Alsdan is veel gerechtvaardigd.
De bodemsoorten van de wijngaarden van Tenute Tomasella bleken gevormd te zijn door verschillende geologische fenomenen. Zo ontstonden ze weliswaar door de overstromingen van de rivier de Livenza, maar zijn ze ook beïnvloed door alles wat in andere geologische tijdperken door andere rivieren en heuvels van de Alpen is meegevoerd. Dr. Guiseppe Benciolini (de bodemdeskundige) was verbaasd toen hij constateerde dat de bodem in een paar honderd meter afstand veranderde van leemachtig via kleirijk tot zeer kalkrijk.
De analyse van de bodem stopte niet bij de chemische en fysische samenstelling. Ook is het vermogen van de bodem om regenwater vast te houden, bestudeerd. Met andere woorden: de vraag in hoeverre de bodem kan dienen als reservoir voor de waterbehoeften van de wijnstokken. Een andere parameter die is onderzocht, is het gedrag van de wijnstok op de verschillende bodemsoorten. Dat gedrag blijkt te worden bepaald door het wortelstelsel, diens verticale en horizontale spreiding en de dichtheid ervan.
Door te bestuderen hoeveel een wijnstok gedwongen wordt in de wortels te investeren, dat immers ten koste gaat van de energie die hij kan gebruiken voor de groei van het bovengrondse deel, konden we inzicht krijgen in zijn energiepotentieel. Als de bodem waterarm is, zal de wijnstok meer in de wortels moeten investeren. Dit ten koste van het bovengrondse deel (de productie)., Terwijl de wijnstok in een bodem met de juiste waterreserve meer in de kwalitatieve aspecten zal kunnen investeren. De wijnstok kan daarnaast de nadelen ondervinden van een verstikte en zuurstofarme bodem. Ons doel is dus om te begrijpen welke veranderingen de plant ondergaat, als hij op verschillende bodems wordt geplant. Wat kan hij produceren aan aminozuren, suikers, aroma’s en kleurstoffen. Met andere woorden: welke afdruk laat de bodem op de wijn achter.
Deze eerste onderzoeken hebben ons vooral bevestigd in onze tot dusver gemaakte keuzes op het gebied van de teelt, d.w.z. de voorkeur voor kalkhoudende bodems voor de witte rassen en voor kleiachtige bodems voor de rode rassen.
In totaal zijn tot nu toe 50 proefboringen en 9 bodemprofielen in het hele domein uitgevoerd, waarbij ook de wortelsystemen zijn bestudeerd. Microbiologisch genetisch onderzoek is de volgende stap.
Tenute Tomasella heeft het geluk dat ze beschikt over een grote diversiteit aan bodems. Er zijn, zowel plaatselijk als regionaal, maar weinig bedrijven die kunnen bogen op een zo grote diversiteit. Voor Tenute Tomasella ligt de toegevoegde waarde van dit onderzoek in het feit dat we ons nog verder kunnen ontwikkelen in de richting van duurzame landbouw. De kennis van de bodems maakt het namelijk mogelijk de verdiensten van de bodem te behouden zonder de plant om meer te vragen dan zij in die specifieke omstandigheden (milieu) kan geven. De interactie tussen wijnstok en bodem wordt daardoor optimaal.
Zoals gezegd stopt het project hier niet. Het zal worden voortgezet met een tweede, even belangrijke fase waarbij nog meer (andere) professionals betrokken zullen zijn, namelijk een sommelier en een oenoloog. Gezamenlijk zullen zij een vergelijkende analyse maken om te leren begrijpen waarom elke wijn nauwkeurige sensorische (zintuiglijke) kenmerken heeft en in welke mate de bodem daarop van invloed is geweest.
Voor een bezoek aan ons mooie domein bent u altijd welkom. Neem contact met ons op en wij ontvangen u graag.”
Cordiali saluti,
Cristina Della Gasperi
Tenute Tomasella
Mob. +39 335 6521423
Mail cristina.dg@tomasella.it
Extra kolom met informatie over Tenuto Tomassela
OOGSTEN 2020 EN 2021
Beide oogsten werden gekenmerkt door ongunstige klimatologische omstandigheden, late vorst en hagel. De lage opbrengsten per hectare van onze productie (60-70.000/ha voor onze Le Bastie toplines, tot maximaal 130.000/ha voor de andere wijnen) stelden hen in staat om deze tegenslagen tegen te gaan. Hierdoor konden ze toch gezonde druiven bewerken, de zuurcomponent behouden die zorgt voor frisheid, elegantie en een lange levensduur, dus wijnen met een grote structuur.
DUURZAAMHEID EN BIO NIEUWS
We zetten het in 2017 gestarte project voort van SQNPI certificering van duurzaamheid (nationaal kwaliteitssysteem voor geïntegreerde productie) waarbij de naleving van een specifieke discipline ons verplicht het gebruik van bepaalde actieve ingrediënten in gewasbescherming aanzienlijk te verminderen.
Bovendien zijn we vanaf de oogst van 2021 begonnen met het proces voor de “BIO”-certificering van het hele bedrijf, waarbij we rekenen op certificering van het hele bedrijf in de oogst van 2025.
GEPRODUCEERDE HECTOLITERS
Oogst 2020: 2.850 hl. wijn
Oogst 2021: 3.100 hl. wijn
Flessen 120.000 per jaar