“Over wijnbouw in Nederland valt nog een wereld te ontdekken”
Wanneer vond er voor het eerst wijnbouw in Nederland plaats? En wie brachten wijncultuur naar de lage Landen? Wijnliefhebber en historica Mariëlla Beukers duikt al vele jaren in de geschiedenis van Nederlanders en wijn om dit soort vragen te beantwoorden.
Genieten en weten
“Ik genoot altijd al van wijn”, begint Mariëlla haar verhaal. “Maar ik wist er eigenlijk niet zoveel van.
Daarom deed ik in 1995 een wijncursus. Ik was meteen verkocht. De veelzijdigheid van de wijnwereld trok me enorm aan.” Mariella werd vinoloog en een kenner van wijnen en wijnbouw. “Maar mijn
hart lag toch vooral bij de historische verhalen erachter.”
Invloed Romeinen
“Voor de geschiedenis van wijn in Nederland moeten we het doen met korte opmerkingen in verschillende historische standaardwerken”, zegt Mariëlla. “Bijvoorbeeld dat de Romeinen voor het eerst wijnbouw in de Lage Landen hebben geïntroduceerd. Daar is nog nooit bewijs gevonden. Wél dat de Romeinen wijncultuur naar onze streek brachten. Dat blijkt bijvoorbeeld uit vondsten van fraaie bronzen wijnserviezen. Ik wilde al dit soort losse beweringen uitzoeken. En er viel, en valt nog steeds een wereld te ontdekken over wijnbouw in Nederland.”
Oudste wijnhandel Utrecht
Haar eerste wijnonderzoek deed Mariëlla voor Van Wageningen en De Lange, de oudste wijnhandel van Utrecht. “Ik maakte een jubileumboek ter gelegenheid van hun 125-jarig bestaan en dook hiervoor in alle bewaard gebleven archieven”, vertelt Mariëlla. “Zo kwam ik erachter dat dit bedrijf al in 1886 was opgericht, zes jaar eerder dan gedacht. Ook kreeg ik een heel goed beeld van de manier waarop een wijnhandel ruim vóór de Tweede Wereldoorlog functioneerde. De sensatie die je ervaart bij dit soort ontdekkingen werkt verslavend.”
Wijnboeken
Mariëlla heeft ook interesse voor Nederlandse moderne wijn. Dat leidde onder andere tot Wijn van eigen bodem, een praktisch boek over wat je van Nederlandse wijn kunt verwachten en waar je dit kunt kopen. Sinds kort werkt ze aan een promotieonderzoek naar Nederlandse wijngaarden van 1000-1800. “Ik probeer uit te zoeken wat de functie daarvan was door de eeuwen heen”, legt zij uit. “Werd van de druiven bijvoorbeeld wijn, azijn of rozijnen gemaakt? Gaf een wijngaard vooral status? Of speelden andere redenen een rol? Om dat soort vragen gaat het.”
DNA-onderzoek druivenpitten
Bijzonder onderdeel van haar studie is DNA-onderzoek naar druivenpitten uit archeologische vondsten. “Al decennialang worden er veel druivenpitten in beerputten van bijvoorbeeld herbergen en weeshuizen gevonden. Idee is om te kijken of we een match kunnen vinden tussen deze pitten en DNA van druivenrassen uit databases van instituten die gespecialiseerd zijn in DNA-analyses. Dat kan mogelijk iets zeggen over het gebruik van druiven in die tijd.” Alles bij elkaar genoeg stof voor een goed verhaal? “Zeker. Vooral voor een historisch verantwoord verhaal. Daarmee wil ik de Nederlandse wijnbouw de plaats geven die zij verdient. Als dat lukt, ben ik een tevreden mens.”
Tekst: ©Joke van der Leij, Tekstjuweel Zeist
Foto’s: ©Ilse Swank, Wijngilde Utrecht