Onlangs bracht ik een bezoek aan Mas d’en Gil in Priorat.
Wat mij direct opviel, was het ontzag dat Marta Rovira, eigenaar en wijnmaker van dit Catalaanse domein, heeft voor de natuur. ‘Met de natuur kun je niet onderhandelen,’ vertelde ze. ‘Je moet je te allen tijde beseffen dat zij de baas is. Als je haar ritmes begrijpt en benut, kun je prachtige wijn maken. Daarom werk ik volgens biodynamische principes.’ Ze vertelde bevlogen over standen van de maan, energieën en biodiversiteit. Na een mooie rondleiding, een fantastische proeverij en een warmhartige knuffel kreeg ik een maankalender van haar mee. Het was één van de mooiste bezoeken die ik ooit aan een wijnmaker had gebracht, en het begin van een vriendschap.
De term ‘biodynamisch’ had ik al op veel flessen in ons assortiment gezien, maar ik wist er maar weinig van. Wat is biodynamica eigenlijk?
Aan het begin van de vorige eeuw vonden er veel ontwikkelingen plaats in de landbouw. Mechanisatie, schaalvergroting en de ontwikkeling van kunstmest veranderden in korte tijd hoe gewassen verbouwd werden. Er werd steeds meer productie geëist van de aarde, en er werd daarbij steeds minder ‘geluisterd’ naar de natuur. Niet iedereen was daar even blij mee. Er ontstond behoefte aan een consciëntieuze tegenbeweging, die in 1924 de naam biodynamica kreeg van de Oostenrijkse filosoof en schrijver Rudolf Steiner.
Hij beschrijft een holistische benadering van landbouw. Alle aspecten van de natuur, van de bodem tot de lucht, de planten, dieren en zelfs de kosmos worden als één gebalanceerd organisme gezien. Dit organisme beschikt over een grote energetische kracht, die zich afhankelijk van het moment op verschillende manieren manifesteert, aldus Steiner. De maan, wiens energie bijvoorbeeld van invloed is op de getijden, speelt hierbij een belangrijke rol.
Aan de hand van de stand van de maan wordt bepaald welke werkzaamheden de wijnmaker moet verrichten in de wijngaard. Ook is het gebruikelijk om koehoorns, gevuld met preparaten van kruiden en kristallen, in de bodem te begraven. Deze worden later door de wijngaard verspreid.
Zoals u ziet, zijn sommige ideeën uit de biodynamica esoterischer dan andere. Het uitgangspunt is echter dat de mens de natuurlijke balans niet verstoort. De natuur is namelijk heel goed in staat om zichzelf te reguleren, en de mens dient slechts een accommoderende rol te spelen, bijvoorbeeld door biodiversiteit te stimuleren.
Sommige zaken die ik hierboven beschrijf, zullen u wellicht zweverig in de oren klinken. Het is niet aan mij om de heilzaamheid van deze aanpak te bevestigen of te ontkrachten. Hoe kun je het immers empirisch bewijzen? Maar ik vind het wel mooi om te zien hoeveel liefde deze producenten voor hun wijngaard hebben. Dát kun je proeven. Net zoals je kunt proeven wanneer iemand met liefde voor je heeft gekookt.
Bronvermelding: Wijnkoperij Okhuysen