Afgelopen dinsdag, 10 maart 2020, was het weer tijd voor de maandelijkse bijeenkomst van het Nederlands Wijngilde; Commanderie de la Montagne. Alweer een mooie proeverij op de planning! Naast Libanon, Rhône en Engeland, was het nu tijd voor Rioja om de revue te passeren.
De spreker van de proeverij was Peter van Ginkel: in het dagelijks leven werkt hij bij de KPN, maar by night is hij vinoloog en ook nog een Rioja Wine Educator! Aan kennis kwamen wij dus niks te kort.
Deze avond had ik (Lynn) de eer om het verslag te maken; uiteraard is het idioot om te denken dat ik deze schat aan informatie in zo’n relatief kort artikel kan samenvatten, maar met wat journalistieke vrijheid en het (met pijn in mijn hart) beperken van de informatie hoop ik het op deze manier toch te doen!
Rioja
Laten wij beginnen bij het begin; Rioja. Niet la Rioja, want dan hebben wij het over de de provincie. Rioja is te vinden in het midden/noorden van Spanje en is verdeeld in drie subzones: Alta, Alavesa en Oriental. Oriental staat nog wel bekend als Baja, maar door de betekenis van dat woord (‘laag’), wilde men een toch wat positievere benaming. Oriental it is.
Rioja heeft een vrij ideaal klimaat: kalkrijke, alluviale en ijzerhoudende bodemsoorten en tussen de 450 en 550 liter regen per vierkante meter per jaar. Daarnaast enerzijds bescherming – door de drie gebergten rondom Rioja – tegen de koude invloeden van de zee en anderzijds tegen de hitte van het binnenland.
Rioja heeft ook een rijke geschiedenis. Peter heeft ons er uiteraard uitgebreid over verteld, maar voor nu even in vogelvlucht:
In de 18e eeuw is de wijnbouw van Rioja omvangrijk en relevant voor handel geworden en in de 19de eeuw kreeg de moderne wijnbouw ook echt een plekje in Rioja; helaas heeft ook Rioja te verduren gehad van de Phylloxera (druifluis)… In 1860 kwam deze vernietigende luis in Frankrijk en pas in 1899 belandde deze in Rioja. In 1905 was 2/3 van de wijngaarden verwoest! Dit hebben zij op eenzelfde wijze opgelost als Frankrijk: Amerikaanse onderstammen (deze zijn immuun tegen de Phyloxerra). Tijdens het herplanten werd Tempranillo één van de voorkeursrassen; hierover straks meer.
Verder nog:
1925 Geografische bescherming van de wijnen uit Rioja: Denominación de Origen (DO) Rioja
1970 Tweede Industriële Revolutie -> Dit leidde tot een extreme vraag en productie van rode wijn ten opzichte van witte wijn!
1991 DO wordt D.O. Calificada Rioja, aansluitend leidde dit tot een groei van de hoeveelheid wijngaarden en -bedrijven en zorgde voor nieuwe technologieën in de -bouw en het wijnmaken.
Dorstig!
Na al die informatie kregen wij natuurlijk dorst. En het wachten werd beloond! Wij proefden onder andere de heerlijke aperitief-wijnen Vivanco Blanco 2018 (blend van Viura, Tempranillo Blanco en Maturana Blanca) en een Leza Garcia Tempranillo Blanco 2018. Fijne aperitief wijnen en ook zeker leuk om deze kant van Rioja te proeven.
Daarna wachtte ons de Rioja Vega Tempranillo Blanco 2016 (een witte wijn op Frans eiken, pittig, misschien zelfs nog wat te jong) en een frisse, aangename La Maldita 2018 (100% Garnacha). Leuk om naast de bekende, houtige joekels ook een zachte, subtiele rode wijn te proeven! Want die houtige joekels die kwamen eraan…
Blind proe-, Wat?
Blind proeven: de één is een kei, de ander weet niet waar hij moet beginnen. Peter gaf ons een leuke opdracht: geef bij elke wijn aan welke kwalificatie het is. Want in Rioja kennen wij namelijk 4 kwalificaties*:
Cosecha (Joven) – geen of beperkte houtlagering
Crianza – 1 tot 2 jaar houtlagering, na 2 jaar op de markt
Reserva – 1 tot 2,5 jaar houtlagering, na 3 jaar op de markt
Gran Reserva – 2 tot 3 jaar houtlagering, na 5 jaar op de markt
Hoe ‘hoger’ de kwalificatie, hoe meer houtlagering de wijn dus heeft gehad. En hout is nou juist wat men veelal kent van Rioja (en daar is zeker niks mis mee)!
*Er is/komt een andere kwalificatie, waar de wijn wordt gekwalificeerd op basis van de streek/gebied/zone waar hij vandaan komt. Om dit artikel behapbaar te houden, laten wij deze kwalificatiemethode er nog even buiten!
Dus proeven gingen wij. Ik zal je de uitslag besparen, maar de wijngilde heeft het keurig gedaan! Voor de volledigheid hieronder nog de wijnen die wij (blind) geproefd hebben:
Artuke Tinto 2017 (95% Tempranillo, 5% Viura)
Hazienda Lopez de Haro Crianza 2016 (Tempranillo, Garnacha en Graciano)
Valserrano Reserva 2015 (90% Tempranillo en 10% Graciano)
La Rioja Alta Gran Reserva ‘904’ 2010 (90% Tempranillo en 10% Graciano)
Last but not least
De avond was dus barstensvol informatie en hersenkrakers! Het weer buiten was beroerd, maar de wijnen fijn en wij hebben weer genoten. Uiteraard veel dank en credits naar Peter en het team van de Wijngilde welke de avond weer keurig verzorgd heeft!
Ik wil zeker geen informatie vergeten… Dus nog even wat leuke feitjes over Rioja:
Rioja heeft bijna 1,4 miljoen vaten voor de houtlagering, daarnaast bijna 15.000 wijnboeren en 336 miljoen liter aan jaarproductie!
De top 3 van blauwe druiven (91%) zijn:
Tempranillo (87,7%), Garnacha Tinta (7,6%) en Graciano (2,2%).
De top 3 witte (9%) druiven zijn:
Viura (69,2%), Malvasia de Rioja (2,2%) en Garnacha Blanca (3,6%).
Daarnaast is Tempranillo Blanco een grappig druifje: deze is spontaan (ja, je leest het goed) ontstaan aan de plant van de Tempranillo. Een soort albino dus!