NWG Sneek maart 2023 – de Loire

Het thema van onze proefavond in maart was de Loire. We hebben 6 witte, 1 rosé en 1 rode wijn geproefd.

De Loirevallei staat vooral bekend om zijn kastelen, de statige getuigen van een belangrijk deel van de Franse geschiedenis. Maar wist je dat de Loirevallei ook een van Frankrijks belangrijkste wijngebieden is? Op deze proefavond gaan we de ontdekkingsreis maken door de wijnen van de Loire!

In de Loirevallei worden meer dan 55.000 hectares aan wijnvelden en zo’n 800 kilometer aan wijnroutes geteld! Door zijn ligging langs de rivier de Loire is dit de langste wijnstreek van Frankrijk, terwijl het qua oppervlak ’s lands nummer drie is. Ieder jaar vertrekken zo’n 320 miljoen flessen naar alle uithoeken van de wereld.

Net als in zo vele andere gebieden in Frankrijk hebben ook hier in de Loire de Romeinen de eerste wijnstokken aangeplant, maar de grootste ontwikkeling van de wijnbouw vond plaats in de middeleeuwen onder het regime van de kerk. Door de enorme mogelijkheden, de schoonheid van het landschap en de bereikbaarheid van het gebied via de rivier de Loire was dit een geliefde streek bij de Franse adel en vorsten. Hierdoor zijn er ook veel kastelen terug te vinden in dit gebied.

Toen de Loire zijn functie als handelsroute verloor, dreigde de wijnbouw in het gebied verloren te gaan. De wijnboeren bleven de druiven echter verbouwen en wijn maken, zelfs na druifluis – Phylloxera, in de jaren 30 van de vorige eeuw. Iets meer dan de helft van de productie is witte wijn, inclusief zoet wit, en daarnaast wordt er ook rode wijn, rosé en mousserende wijn gemaakt.

De wijnen uit de Loirevallei hebben hun diversiteit te danken aan de grote verscheidenheid in grondsoorten en klimaten langs de rivier, en soms ook aan de invloed van het tij op de rivier. De wijngebieden zijn allemaal geleden langs de rivier of aan een van de zijrivieren de Cher, Indre, Vienne, Loir of Layon. De Loire zelf ontspringt in het Massif Central in de Ardèche en stroomt uiteindelijk uit in de Atlantische Oceaan. De Loire is onder te verdelen naar de volgende sub gebieden:

  • Le Pays Nantais
  • Anjou-Saumur
  • Touraine
  • Orléanais

Le Pays Nantais is het gebied waar de Loire uitmondt in de Atlantische Oceaan. De wijngebieden liggen hier langs de Loire en de zijrivieren de Sèvre et Maine. Dit gebied heeft duidelijk te maken met een zeeklimaat. Het bekendst uit dit gebied zijn de wijnen gemaakt van de muscadet, oftewel de melon de Bourgogne. Deze wijn wordt vaak gemaakt door lagering ‘sur lie’ en zo min mogelijk oversteken tijdens de winterperiode. Op het moment dat de wijnen in het vroege voorjaar gebotteld worden, hebben ze vaak nog een hoeveelheid koolzuur. De aanduiding ‘sur lie’ mag op het etiket van de wijn voorkomen op het moment dat de wijn de hele winter zonder oversteken of filteren op de lie heeft gelegen en botteling heeft plaatsgevonden vanaf 1 maart tot 30 november in het jaar na de oogst. Als de druiven goed rijp zijn en er gekozen is voor een lagere opbrengst in de wijngaard, dan wil de wijnboer de wijnen ook nog weleens op houten vaten vergisten om een vollere wijn te krijgen.

Als we kijken naar de wijnen uit Anjou, kunnen we stellen dat er in dit gebied van alles wordt geproduceerd. Wit, rood, rosé, mousserend en zoete witte wijn. De witte wijnen zijn voor minimaal 80% gemaakt uit de chenin blanc. Staat er op een etiket Anjou Coteaux de la Loire vermeld, dan gaat het om zoete witte wijn van 100% chenin blanc. De Anjou gamay is een lichte helderrode fruitige wijn van 100% gamay. De gamay primeur is net als een beaujolais primeur een jonge wijn die op de 3e donderdag van november op de markt komt. Gaat het echter om de Anjou-Villages wijnen dan betreft dit vaak wijnen gemaakt van de cabernet franc en cabernet sauvignon. Vooral in de jaren 70 was de Rosé d’Anjou een bekend fenomeen. Deze rosé is een doux: een rosé met een fruitige smaak en een zoetje in de afdronk. Deze rosé heeft het druivenras grolleau als basis. Ook worden er in Anjou zowel mousserende als pétillante – licht mousserende – wijnen gemaakt. Het grote verschil tussen deze twee zit hem in de atmosferische druk (de intensiteit van de bubbel).

Net als in de Anjou worden witte wijnen van Saumur gemaakt van minimaal 80% chenin blanc. De vermelding Coteaux de Saumur staat ook hier voor een zoete witte wijn die 100% chenin blanc bevat, net als de Anjou Coteaux de la Loire. De rode wijnen van Saumur worden gemaakt van de cabernet franc, cabernet sauvignon met soms pineau d’Aunis. Een van de bekendere rode wijnen was de Saumur-Champigny, welke in de jaren 70 in Parijs een grote hit was. Net als in Anjou wordt ook in Saumur een rosé en een mousserende wijn geproduceerd, maar echte bekendheid geniet het gebied met de zoete witte wijnen en terroirwijnen uit het gebied Savennières. De wijnen komen op de markt als droog, halfzoet en zoet en staan bekend om een aroma van honing en truffel.

Net als in Anjou-Saumur wordt ook in Touraine een diversiteit aan wijnen geproduceerd. We zien hier voornamelijk wit en rood.

De witte wijnen – Touraine Blanc – worden gemaakt van minimaal 75% sauvignon blanc, chenin blanc of arbois en maximaal 20% chardonnay. Een Sauvignon de Touraine is 100% sauvignon blanc. Een witte wijn gemaakt uit hoofdzakelijk chenin blanc zal op de markt komen als Touraine aangevuld met een naam: bijvoorbeeld Touraine Azay-le-Rideau. De rode wijnen worden hoofdzakelijk gemaakt van de gamay, cabernet franc, malbec, waarbij de gamay de meest voorkomende druif is voor de Touraine Rouge. Dit zorgt ervoor dat de wijnen erg doen denken aan de wijnen uit de Beaujolais. Ook de rosé wordt gemaakt van de voor rode wijn gebruikte druivenrassen, verkregen door directe persing van de druiven.

Het gebied Orléanais staat bekend om de wijnen van Sancerre, Pouilly-Fumé (uit het gebied Pouilly- sur-Loire) en Menetou-Salon. Dit gebied – meer in het binnenland geleden – is het oostelijke beginpunt van het gebied Loire. De wijnen worden gemaakt van de sauvignon blanc.

In zo’n groot gebied is het ook niet meer dan normaal dat er zeer veel variatie is in de bodemsamenstelling. Dit is niet alleen per gebied, maar ook nog eens per wijngaard verschillend.

Over het algemeen kan je zeggen dat per gebied de bodem hoofdzakelijk bestaat uit de volgende samenstelling:

Le Pays Nantais – veel zand, leem, kiezel en keien. Anjou-Saumur – kalk, krijt, leisteen en graniet Touraine – zand en leem met soms vuursteen en kalk Orléanais – zand, kalk, tufsteen en mergel

Kwaliteitsaanduidingen

De herkomstbenamingen in Le Pays Nantais hebben alleen betrekking op de wijnen van de muscadet. De volgende herkomstbenamingen zijn er te vinden:

  • Muscadet de Sèvre et Maine
  • Muscadet des Coteaux de la Loire
  • Muscadet Coteaux de Grandlieu
  • Muscadet
  • Muscadet Haute Expression

Voor de Anjou:

  • Anjou Blanc
  • Anjou Coteaux de la Loire
  • Anjou Gamay
  • Anjou-Villages
  • Anjou-Villages Brissac
  • Rosé d’Anjou
  • Cabernet d’Anjou (rosé)

In Saumur:

  • Saumur Blanc
  • Coteaux de Saumur
  • Saumur Rouge
  • Saumur-Champigny
  • Cabernet de Saumur (rosé)
  • Cabernet Saumur-Champigny (rosé)
  • Savennières
  • Coteaux de Layon (zoet)
  • Quarts de Chaume (zoet)
  • Bonnezeaux (zoet)
  • Coteaux de l’Aubance (zoet)

Touraine:

  • Touraine Blanc
  • Sauvignon de Touraine
  • Touraine Rouge
  • Touraine Rosé
  • Touraine Azay-le-Rideau
  • Touraine-Amboise
  • Touraine-Mesland
  • Touraine Noble Joué
  • Chinon
  • Bourgueil
  • St-Nicolas de Bourgueil
  • Vouvray
  • Cheverny
  • Cour-Cheverny
  • Coteaux du Loire
  • Jasnières
  • Coteaux du Vendômois
  • Valençay

Voor Orléanais:

  • Coteaux du Giennois
  • Pouilly-sur-Loire
  • Sancerre
  • Menetou-Salon
  • Quincy
  • Reuilly
  • Côtes du Forez

Wijnhuizen die aan bod zijn gekomen
Marquis de Goulaine
Als vertegenwoordiger van de 29ste generatie heeft Robert de Goulaine de leiding over wat waarschijnlijk één van de oudste familie-wijndomeinen ter wereld is. De familie is al eeuwenlang sterk verbonden met het leven en de geschiedenis van dit gebied. De stamboom van de Goulaine-familie voert ons zo’n duizend jaar terug in de tijd en hierop zijn vele beroemde en illustere personages terug te vinden. De familie is verbonden met veel koningshuizen in Europa. In 1610 kreeg de familie van Koning Hendrik IV het markiesaat van Goulaine. Château de Goulaine ligt aan het westelijke deel van de Loire, vlakbij het plaatsje Haute-Goulaine, zo’n twaalf kilometer ten zuidoosten van Nantes. Het château is gebouwd op de resten van een Romeinse ruïne uit 950. Zijn huidige vorm kreeg het in de laat vijftiende eeuw toen het herbouwd werd in Renaissance stijl.

Chateau de Montgueret
Château de Montguéret ligt in Nueil-sur-Layon en is gebouwd in 1880. Een château met een rijke geschiedenis en zuivere terroirwijnen.

Domaine Portier
De Loireregio is onderverdeeld in 7 gebieden waarvan de appellatie Quincy in het Centre gebied ligt. Dit gebied noemen we ook wel de Boven Loire, de bekendste appellaties zijn hier Sancerre en Pouilly-Fumé, maar vergeet niet de kleiner appellations zoals: Menetou-Salon, Reuilly en Quincy. Onbekender maar niet onbemind en uiteindelijk goedkoper dan de bekendere buren. Maar van gelijke kwaliteit zo niet beter. Volgens de wet mag hier op de 100 hectare die het gebied Quincy groot is alleen maar Sauvignon Blanc groeien. En met die druif kan de derde generatie Philippe Portier aardig uit de voeten.

Domaine de Saint Romble
Opgericht door Louis VATTAN in de 19e eeuw, het landgoed oorspronkelijk beplant een paar hectare van Sauvignon Blanc en Pinot Noir en ontwikkeld onder de impuls van Paul VATTAN, zijn kleinzoon, die toetrad tot het landgoed in 1954, toen hij nog maar 14 jaar oud was. Hij was zeer gehecht aan zijn terroir en werkte aan de ontwikkeling van het domein tot zijn huidige omvang (12,5 ha) door wijnbouw te beoefenen op basis van kennis van en respect voor het terroir Terres Blanches (100% klei-kalksteen). Gepassioneerd, blonk Paul
uit in zijn werk als wijnbouwer, hij zette een werkwijze op (zorgvuldige selectie van de wijnstokken, snoeien met respect voor de sapstroom, nauwgezet onderhoud van de wijnstokken…) die vandaag de dag nog steeds op het Domaine heerst.

Dominique Pabiot
Dominique Pabiot is een zeer getalenteerde wijnmaker in de Loire (5e generatie). Zijn wijnen blinken uit in zuiverheid en spanning en zijn origineel door de expressie van het terroir. Pouilly-Fumé is samen met Sancerre de onbetwiste sterappellation van de Loire en vormt daarmee tegelijkertijd een wereldwijde referentie voor Sauvignon Blanc. De wijnen van Dominique Pabiot zijn daar een goed voorbeeld van. Dominique is inmiddels de 5e generatie in dit wijnbouwgeslacht en hij heeft de afgelopen jaren veel indruk gemaakt als een zeer getalenteerd wijnmaker. Zijn wijnen blinken uit in zuiverheid en spanning en zijn origineel door de expressie van het terroir.

LaCheteau
LaCheteau is het grootste handelshuis voor stille wijnen in de regio Val de Loire. Het produceert wijnen in diverse appellations in het Pays de Nantes, Anjou en Touraine, alsmede vins de pays. Vinival is zelf eigenaar van 240 hectare wijngaard en koopt daarnaast nog eens druiven van 500 telers. Het fruit wordt verwerkt in vier productiecentra die elk voldoen aan zeer strenge normen inzake hygiëne en traceerbaarheid. Een
tastbaar bewijs hiervan is de certificering ISO 9002. Vinival brengt zijn wijnen onder verschillende merknamen op de markt voor de vin de pays is dit bijvoorbeeld ‘Denis Marchais’. Deze commercieel buitengewoon succesvolle wijnen komen deels uit de Loire (VdP du Jardin de la France), deels uit de Languedoc (VdP d’Oc).

Marc Brédif
Marc Brédif is één van de oudste huizen in de Loire sub-regio ‘Touraine’, opgericht in 1893 als Château les Roches en wereldberoemd door de productie van exceptionele Vouvray en Chinon wijnen. In 1919 kocht Marc Brédif het château en vernoemde het bedrijf naar zichzelf om de overname te benadrukken. Het is een ‘landmark’ in de Loire. De kelders van Brédif behoren tot de grootste en oudste van de regio. In de 4e eeuw werden de wijngaarden al door monniken aangelegd en bewerkt. Zij zijn in de 8e eeuw begonnen met de aanleg van de ontzagwekkende kelders in de krijtbodem van de Loire. In het hart van de kelders ligt een grote ronde opslagruimte met vele (zeer) oude jaargangen Vouvray, genaamd ‘de rotonde’. In de tachtiger jaren waren er financiële moeilijkheden en rumoer in de familie (of vice-versa…) en het Château en de wijnproductie werden verkocht aan baron Patrick de Ladoucette. Hij heeft fors geïnvesteerd en is vol bevlogenheid doorgegaan met het optimaliseren van de kwaliteit van deze bijzondere Marc Brédif wijnen.