NWG Nijmegen: Vinos de Pago

NWG-Wijnmeesters: Jos Peters, Petja Klaarhamer

Landelijke proeverij: Pagos wijnen (Spanje)

Frankrijk heeft de beroemdste wijnen en Italië produceert de grootste hoeveelheid. Spanje heeft van alle Europese landen het grootste wijngaardareaal: meer dan 1,2 miljoen hectare. Daarvan is ongeveer 55 % als VQPRD- gebied geklasseerd. Ook dat is dus meer dan Frankrijk en Italië. Met 11 miljoen hectoliter VQPRD-wijn is Spanje echter niet de grootste wijnproducent ter wereld. Dat komt doordat de wijngaarden een relatief lage opbrengst hebben – ongeveer 25 hectoliter per hectare is in veel gebieden normaal. Voor DO-wijngaarden is het gemiddelde slechts 15 hl/ha. Frankrijk produceert gemiddeld 40 à 50 hl/ha en in Duitsland in sommige streken zelfs 80 à 100 hl. De lage opbrengst in Spanje heeft een gunstig effect op de kwaliteit.

Kwaliteitsniveaus

De kwaliteitsindeling van Spaanse wijnen komt overeen met die van de Italiaanse wijnen. De VQPRD-wijnen van Spanje zijn geklasseerd als DO of DOCa.

DOC staat voor Denominacion de Origen, of herkomstgebied
DOCa staat voor Denominacion de Origen Calificada. Net als in Italië heeft Spanje een eliteclassificatie. In Spanje hebben alleen de wijnen uit Rioja en de Priorat deze kwalificatie.
Iedere DO of DOCa heeft een eigen toezichthoudende instantie: de Consejo Regulador. Dit orgaan houdt toezicht op de druiventeelt en de wijnbereiding. Spanje heeft ongeveer 60 DO’s en geregeld komen er nog nieuwe bij. Tussen 1994 en 2004 is het aantal verdubbeld.
Naast de wijnen met erkend herkomstgebied heeft Spanje, net als andere landen, landwijnen en tafelwijnen:

Vino de Mesa: tafelwijn. Dit zijn alle wijnen die niet op een andere manier geklasseerd zijn.
Vino de la Tierra (VdIT): landwijn. Deze wijnen zijn afkomstig uit afgebakende gebieden in Spanje, die niet de DO-status hebben, maar wel een typisch streekkarakter. In totaal zijn er 28 VdIT-gebieden. Deze wijnen zijn potentiële kandidaten voor een DO-status.

De ontwikkeling van de Pago-wijnen

In navolging van de Fransen, die naast de kwaliteitsindeling naar herkomstgebieden ook het systeem van de Cru’s hanteren, waar de Cru staat voor een wijn een duidelijke begrensde “ Einzellage” , ofwel een Single-Estate- wijn, ( in het Nederlands hebben wij een hele zin nodig om een dergelijk wijngoed te omschrijven), richtten in 2000 twee bekende mensen uit de Spaanse wijnwereld – Carlos Falco, de eigenaar van Marques de Griñon/Dominio de Valdepusa en Victor de La Serra, wijnschrijver en eigenaar van Finca Sandoval een particuliere vereniging op om ook in Spanje een Cru-status voor wijnen/wijngoederen te introduceren. De vereniging begon in 2000 onder de naam Grandes Pagos de Castilla en had in eerste instantie de bedoeling om de wijnen van Castila y Leon en Castilla-La Mancha te promoten.

Al snel werd dit initiatief ook opgepakt door producenten uit andere regio’s, waardoor de naam in 2003 veranderde in Grandes Pagos de España en het ledental uitbreidde tot de 28 die de vereniging momenteel telt.

Leden Grandes Pagos de España 2017

Aalto Cortijo Los Aguilares Mas Doix Pago de Vallegarcia
Abádia de Retuerte Dehesa de Carrizal Finca Valpiedra Mauro Pago Quemado
Belondrade Enrique Mendoza Gramona Maurodos Secastilla
Calzadilla Fillaboa Mustiguillo Señorio de Arinzano
Can Rafols del Caus Finca Mondoa J.Chivites Family Estates Numanthia Veldespino
Cérvoles Cellers Finca Sandoval Manuel Manzaneque Pagos Marques de Griñon Venedos Alonso del Yerro

In 2003 werd, op initiatief van een aantal producenten, voornamelijk uit Navarra en Castilia-La Mancha, door de overheid een nieuwe categorie aan het classificatiesysteem toegevoegd, de DO Vino de Pago. Een opmerkelijk initiatief, omdat deze DO geplaatst werd aan de top van de piramide, nog boven de DOCa. De DO kan worden toegekend aan een onderscheiden wijngaard of wijngoed, anders dan de DO of DOCa, die betrekking heeft op een wijnregio. De wijn van de DO Pago de España kan dan ook net als de Cava uit verschillende wijnregio’s komen.

Bij de start in 2003 waren er twee wijngoederen uit Castilla-La-Mancha die het label Vino de Pago mochten voeren, nu zijn er 17 wijngaarden/wijngoederen die een Vino de Pago mogen uitbrengen.

Lijst van Vinos de Pago:

Dominio de Valdepusa( Marques de Griñon Otazu Pago de Los Balagueses
Finca Elez (Manuel Manzaneque) Campo de La Guardia Pago de Chozas Carrascal
Guijoso Pago Florentino Vera de Estenas
Dehesa de Carrizal Casa del Blanco La Finca Bolandin
Arinzano El Terrerazo ( Mustiguillo) Pago Aylés
Prado de Irache Pago Calzadilla

*De producenten zijn ook lid van de Grandes Pagos de España

De ene Pago is de andere niet

De enige overeenkomst tussen de DO Vinos de Pago en de Grandes Pagos de España (hierna GPE) is het woord Pago en waar dat voor staat, namelijk een afgebakend stuk land/wijngaard. Bij beide gaat het namelijk om “ estate” – of “ single-vineyard” -wijnen.

Een mogelijk ander raakvlak is nog dat beide bedoeld lijken als marketinginstrument om de betere Spaanse wijnen te promoten. Bij een private organisatie als de GPE is dat nog te begrijpen. Voor een DO is dat vreemd, zeker wanneer deze zich beperkt tot slechts een beperkt aantal herkomstgebieden. Ook kan de claim dat de kwaliteit hoger is dan de wijnen met een DOCa kan niet waargemaakt worden.

Kritiek op de DO Vino de Pago is voorts dat de regels van de DO niet door alle leden strikt nageleefd worden.

Wettelijke criteria voor de DO Vino de Pago.

Om een Vino de Pago te worden moet de wijn komen van een unieke wijngaard die zich onderscheidt wat betreft ligging, bodemkenmerken en/of klimaatomstandigheden. De wijnen mogen enkel van deze ene wijngaard komen en moeten op het wijngoed zelf gebotteld worden. Om in aanmerking te komen voor de DO Vino de Pago moet de wijnmaker aantonen dat hij gedurende tenminste 10 jaar deze “ uitzonderlijke” wijn heeft gemaakt.

Daarnaast is het toegestaan om bij de keuze voor de druiven af te wijken van de regels van de regionale DO; dit geeft ruimte om kwalitatief hoogstaande druivenrassen van buiten Spanje te gebruiken.

Criteria voor de Grandes Pagos de España

De regels die de GPE hanteert zijn veel strikter. Om lid te worden moet de wijnproducent:

Door tenminste twee van de leden voorgedragen worden
De meerderheid van de leden moet instemmen met de kandidatuur
Het wijngoed wordt onderworpen aan een zorgvuldige studie/inspectie in de wijngaard, de kelder en de stijl van wijn maken
De wijnen worden kritisch geproefd
Tot toetreding wordt besloten met een twee derde meerderheid
Eenmaal toegelaten moeten de leden de zich strikt houden aan de gedragsregels van de GPE, die inhouden dat:

De geproduceerde wijn moet van hoge kwaliteit zijn en een uitdrukking zijn van het specifieke karakter van de druiven en het terroir
Leden moeten de Spaanse wijn promoten in woord en daad, zowel in binnen- als in buitenland
Een zorgvuldig beheer van de wijngaard en het bijhouden van kennis en kunde omtrent wijnbouw en keldertechniek
Innoverend beheer van het wijngoed: gebruik de beste, modernste technieken
Uitwisseling van kennis en ervaringen d.m.v. discussie en proeverijen
Uitdragen en verdedigen van het gedachtegoed van de GPE in binnen- en buitenland
Het ledenaantal blijft beperkt

De GPE is wel vergeleken met de VDP in Duitsland en er zijn zowel wat betreft de structuur van de vereniging als de doelstellingen en missie zeker grote overeenkomsten. Echter, net als in Duitsland zijn er in Spanje bedrijven met een grote reputatie, die zich niet hebben aangesloten bij de GPE. De beroemdste Spaanse wijnen, zoals de Vega Sicilia , de wijnen van bijvoorbeeld Pingus en L’Ermita maken geen deel uit van de vereniging Grandes Pagos de España.

Bronnen
www.decanter.com: Mark O’ Halleron: Vino de Pago: When is a Pago not a Pago?

Catavino Food & Wine Tours: The essential difference between DO de Pago and Grandes

Pagos de España. , Wikipedia: Vino de Pago