De wijnwereld binnen de EU is in rep en roer. Gaat het etiket van een fles wijn het pakje sigaretten achterna? Angstaanjagende teksten vergezeld van enge foto’s? De tijd zal het leren, maar dat er op de etiketten wat gaat veranderen is wel duidelijk. En dat is weer een mooie aanleiding voor een korte, persoonlijke beschouwing.
Vroeger stond er bar weinig informatie op een etiket. De oudste fles wijn (zie bovenstaande foto ‘Clos Vougeot’) in onze kelder (een klein, maar gedegen onderzoek op internet heeft uitgewezen dat de wijn ongeveer 90 jaar oud is) is daarvoor illustratief. Zelfs het alcoholpercentage en een aanduiding van de inhoudsmaat ontbreken. De koper wist allicht wat hij van de inhoud mocht verwachten bij het ontkurken van de fles, zonder dat hij behoefte had aan extra informatie op het etiket. Regelgeving op dit gebied ontbrak nog volledig.
Langzaam maar zeker kwam er meer informatie op het etiket. In 1966 stond (getuige bovenstaande foto van een andere – reeds opgedronken – kelderschat ) in elk geval een alcoholpercentage op het etiket. Al was dat nog weinig specifiek. Info over de gebruikte druiven, de inhoudsmaat en bijvoorbeeld wel of geen houtrijping, is niet te ontdekken. Leuk detail is wel dat de producent het blijkbaar een meerwaarde vond om te vermelden dat de wijn ‘livré en fut par le producteur’ was of te wel de producent had de wijn zelf in een vat aangeleverd. Aan wie staat er dan weer niet bij, maar ik vermoed aan de bottelaar. Er ging indertijd immers weinig wijn in de fles de grens over.
Naar onze tijden…
Het gros van de huidige wijnconsumenten is niet heel theoretisch onderlegd. Maar hij wil toch erg graag weten welke wijn hij zichzelf en zijn gasten voorzet en heeft weinig behoefte om een en ander op internet of in wijngidsen op te zoeken. Oké, ik generaliseer, maar feit is in ieder geval dat de producenten steeds meer informatie op het etiket zijn gaan vermelden. Deels om zich te onderscheiden en vanwege een groeiend consumentenbewustzijn, maar zeker ook omdat de eerste regelgeving rondom verplichte informatie op de etiketten zijn intrede deed. Naast het ‘hoofdetiket’ op de voorkant, verscheen het ‘achteretiket’ met informatie over onder andere de gebruikte druiven, het alcoholpercentage tot één cijfer achter de komma (wettelijk verplicht), dat de wijn meer dan 0,10 mg per liter sulfiet bevat (idem), andere keuzes van de wijnmaker en vaak ook een omschrijving van de wijn**. Dat maakt het voor de consument stukken makkelijker kiezen. En niet alleen voor de onwetenden onder ons. Het etiket van de Crémant de Bourgogne (zie bovenstaande foto) is een mooi voorbeeld van informatie op maat, die interessant is voor de wijnliefhebber. Daarnaast ziet de oplettende lezer op het etiket (weliswaar heel klein) een pictogram van een zwangere vrouw. Deze waarschuwing is weliswaar nog niet verplicht, maar is wel een eerste teken dat de aard van de informatie op het etiket aan het veranderen is. De achterliggende gedachte is dat de argeloze consument (en zeker niet alleen de zwangere consument) bewust gemaakt moet worden van de risico’s van alcoholgebruik.
Want dat er binnen de EU iets staat te veranderen, is wel zeker. Hoever de EU regulering uiteindelijk zal gaan, hangt o.a. af van de mate van het succes van de lobby door de wijnproducenten en hun regeringen aan de ene kant en de lobby van gezondheidsorganisaties anderzijds. Vooralsnog is de boze droom van menige Franse, Spaanse en Italiaanse wijnmaker dat op het etiket vermeld zou moeten worden dat wijn ronduit ongezond is, nog niet uitgekomen. Weliswaar mogen op de fles geen gezondheidsclaims staan, oké, maar hun donkere wolk is vooralsnog overgewaaid.
De EU is – zoals wel vaker – op zoek naar een compromis. De passage in het EU-Cancerplan (februari 2021) om ‘het gebruik van alcohol’ terug te dringen is verworden tot de aanbeveling dat het ‘schadelijk gebruik van alcohol’ moet worden verminderd. En daar kan niemand tegen zijn. Ook zijn de opstellers grote voorstanders van een verplichte opsomming van de ingrediënten. Het tijdpad om tot verplichte regelgeving voor wat betreft de ingrediënten en de gezondheidswaarschuwingen te komen, is 2021-2025. Dus de lobbyisten hebben nog even. Om te voorkomen dat door alle verplichte info de etiketten dusdanig groot worden, dat je de kleur van de wijn en het vulniveau niet meer kunt zien, mogen de ingrediënten trouwens verstopt worden achter een qr-code.
We gaan het zien, maar dat we wat betreft de EU etiketten richting de Zuid Afrikaanse gaan (zie bovenstaande foto van de Cabernet Sauvignon van Kleine Zalze) is zeker niet denkbeeldig.
*De schrijver van dit artikel is mede geïnspireerd door een column geschreven door Dirk de Jong (Wijngilde Gouda). Dank daarvoor!
**Dit is geen limitatieve opsomming, maar dient slechts ter illustratie.
Marijke Kop