NWG Nijmegen: Vader en zoon Montes

Organiserend comité: Peter Klerkx, Tom Wouters, Michael Ricking

Montes Alpha, Chili en Kaiken, Argentinië
Kwaliteitswijnen aan beide zijden van de Andes

Inleiding
Tot zo’n dertig jaar geleden was de wijnscene in Chili nog een elitair gezelschap. Wijngaarden en wijnbedrijven waren in handen van oude families/grootgrondbezitters en enkele grote binnenlandse en buitenlandse investeerders.

Aurelio Montes was in dat milieu een buitenstaander. Hij kwam uit een middenklasse gezin met 5 kinderen. Vader werkte bij een verzekeringsbedrijf. In zijn ouderlijk gezin speelde wijn geen rol. Vader Montes wilde voor zijn kinderen wel een goede opleiding en Aurelio koos voor een landbouwstudie aan de Universiteit van Santiago. Fruitbouw en met name de teelt van tafeldruiven was populair in die tijd, maar Aurelio koos als een van de weinigen voor de wijnbouw. Tijdens zijn studie verkeerde Chili in een economische crisis; het was de tijd na de putsch van Pinochet tegen het bewind van Salvador Allende. Er was een hoge werkeloosheid, maar Montes kon als oenoloog aan de slag bij het grote familiebedrijf van Errazuriz. Als jongste medewerker werd hij gedetacheerd bij een kleine wijnboer in de heuvels van Alpata bij Colchagua. Hoewel Montes op de universiteit geleerd had dat wijnbouw alleen goed kon gedijen in de valleien en laagvlaktes, ontdekte hij al snel de mogelijkheden van de hoger gelegen wijngaarden in Alpata. De rest is geschiedenis.

Chili, Valle de Colchagua
Montes startte zijn bedrijf in Colchagua Valley. Tot voor kort was deze vallei een onderdeel van de grotere Valle del Rapel, maar omdat deze bestond uit twee subzones met een geheel eigen identiteit, worden tegenwoordig Cachapoal en Colchagua apart behandeld. Waar in Cachapoal de fruitintense, vroeger rijpende Merlot het heel goed doet, zijn voor Colchagua Cabernet Sauvignon, Carmenère en Syrah de troefkaarten. Colchagua ligt direct onder Cachapoal, op 130 km. ten zuiden van Santiago. Colchagua heeft ruim 22.000 hectare wijngaard. Cabernet Sauvignon is het meest aangeplant ( ruim 11.000 ha.), gevolgd door Merlot (ruim 3.000 ha.) en Carmenère. Syrah is pas 17jaar geleden voor het eerst aangeplant, maar staat nu al op ruim 1.000 hectare.

Alleen in Maule staan meer wijnstokken. Eigenlijk is de Valle de Colchagua een bonte verzameling van subvalleien en hun rivieren. De belangrijkste rivier is de Tinguiririca, die aan de voet van de gelijknamige vulkaan ontspringt, in westelijke richting naar de Zuidzee stroomt en na 100 kilometer uitmondt in het Lago Rapel. Een aaneengesloten bergketen in het noorden scheidt Co;chagua van Cachapoal, terwijl een wirwar van bergruggen van de Coastal in het westen de vallei diep binnendringt. Dat maakt Colchagua een bijzonder complex gebied, waar je richtinggevoel je aardig in de steek kan laten. Gelukkig is er de Andes, die overal bovenuit steekt, ter oriëntatie.

Colchagua heeft een mild tot warm Mediterraan klimaat met gemiddeld 500 tot 600 mm. regenval per jaar. De Coastal bergen zijn hier lager dan in Cachapoal, waardoor er meer maritieme invloed is. De vallei kan worden opgesplitst in:

Colchagua Central. Hier liggen veruit de meeste wijngaarden van de vallei. Kenmerkend voor dit deel, langs de oevers van de Tinguiririca, zijn de diepe en vruchtbare bodems. Aangezien sommige delen zelfs té vruchtbaar zijn en tot een overdadige groei kunnen leiden, is een aantal producenten hier begonnen met de aanplant op de minder vruchtbare uitlopers van de Coastal.
Colchagua Coastal: nog verder naar het westen is de invloed van de Zuidzee onmiskenbaar. Het Coastalgebergte is hier laag en de zeebries heeft vrije doorgang. Wijngaarden in dit deel zijn vooral aangeplant met witte druivenrassen. De meeste wijngaarden zijn niet uitgerust met een irrigatiesysteem omdat dit gezien de licht vochtige zeewind niet nodig is.
Stond Colchagua vroeger vooral bekend om zijn productieve wijngaarden op de vruchtbare valleivloer, tegenwoordig levert het topwijnen, die voor een groot deel zijn aangeplant op de arme gronden van de uitlopers van de Coastal. Hier begon dan ook de wijnrevolutie van Chili. Meest gereputeerde voorbeelden zijn Chimbarongo, Alpata, Los Lingues en Ninquèn. Dichter bij de lagere, glooiende Coastalbergen is de invloed van de Zuidzee merkbaar. De voortrekkers waren, en zijn tot op zekere hoogte nog steeds, Lapostolle en Montes. Als bijna 20 jaar geleden namen zij het initiatief om op de berghellingen van Apalta aan te planten.

Viña Montes
Na 15 jaar bij Errazuris en een kortere periode bij Viña San Pedro, begon hij in 1988 met drie partners een boutique-winery, De eerste wijn, die hij onder zijn eigen naam uitbracht was de 1987 Montes Alpha, een wijn van grotendeels Cabernet Sauvignon, gemaakt van zorgvuldig geselecteerde druiven van oude stokken. 55 % van de wijn rijpt 12 maanden in 1e., 2e. en 3e. jaars Frans eiken vaten. Het resultaat was een krachtige, heel fruitige wijn die als snel model stond voor de “premium”-wijn van Chili. In 1996 volgde de ‘ Alpha M ‘ , een Bordeauxblend van streng geselecteerde wijnen uit de hoog gelegen wijngaarden van Alpata, de eerste ‘Icon-wine’ van het huis Montes.

Met de jaargang 2000 werd de ‘Folly’ , de eerste Chileense Shiraz van wereldklasseniveau, een verdere stap gezet naar innovatie. Montes ging door met het verfijnen van keldertechnieken en wijngaardbeheer, het aanplanten van nieuwe druivenrassen en met name met het zoeken naar het best passende terroir voor zijn nieuwe wijnen. Zo lanceerde hij in 2010 de lijn ‘Outer Limits – Montes beyond Frontiers’ met wijnen uit tot dan toe onbekende grensgebieden van de wijnbouw, zoals de ruige winderige Zapalar Coast, 180 kilometer ten noorden van Santiago, op slechts zeven kilometer afstand van de koude Grote Oceaan. Hier rijpt onder andere een extreem ‘cool-climate ‘ Syrah – een volledig andere wijn dan de monumentale Folly-Shiraz van de uitlopers van de Andes

Viña Montes begon met een productie van 80.000 flessen. Maar Montes zou aanslaan en de productie steeg exponentieel Montes brengt nu een aantal lijnen uit:

zijn basis wijnen komen uit in de Classic Series,
gevolgd door de Montes Alpha, een lijn waarin hij naast de Cabernet Sauvignon ook een Carmenère, een Chardonnay, een Malbec, een Pinot Noir, een Merlot en een Syrah uitbrengt.
Weer een stapje hoger staat de Montes Alpha Special Cuvée – lijn. Hier ook dezelfde druiven, maar met nog meer zorg gemaakt, vaak ook van ouders stokken en/of speciaal geselecteerde (delen van) wijngaarden.
De Outer Limits serie bevat een aantal wijnen van verschillende unieke terroirs in Zapallar, Curtiduria, Colchagua en Itata. Deze serie bevat naast de al genoemde Syrah een Pinot Noir, een Cinsault en een Moscatel Rosada.
De top wordt gevormd door de ‘Icon’ -lijn, die wordt gevorm door de Montes Alpha M, de Folly, Taita, een cuvée op basis van Cabernet Sauvignon, die 24 maanden op nieuwe Franse barriques is gerijpt en de Purple Angel, een cuvée van Carmenère en Petit Verdot.
De laatste 10 jaar werd Aurelio Montes senior al bijgestaan door zijn zoon, Aurelio junior. Junior heeft evenals zijn vader gestudeerd aan de landbouwuniversiteit in Santiago. Na zijn studie kreeg hij de gelegenheid om zijn kennis en vaardigheden uit te breiden op een wereldreis die hem voerde naar de belangrijkste wijngebieden van de wereld. Na een periode als assistent wijnmaker bij Viña Ventisquero, kwam hij bij het familiebedrijf werken, waar hij in 2007 directeur-keldermeester werd van het Alpata-wijnbedrijf, waar de Icon-wijnen en de Alpha Premium wijnen worden gemaakt.

Vader en zoon zijn beiden van de ‘Generation X’ , een beweging die duurzaamheid hoog in het vaandel heeft geschreven. Zo gebruiken zij 65 % minder water als 10 jaar geleden om dezelfde hoeveelheid wijn te maken. Zij werken met natuurlijke gisten en gebruiken zo weinig als mogelijk insecticiden en werken vooral met kleine, lokale toeleveringsbedrijven.

Behalve partner in het familiebedrijf, dat inmiddels wereldwijd bekend staat als ‘ Montes Premium Wines ‘ , is Montes senior consultant bij diverse andere bedrijven in Chili en is hij Vice-President van de vereniging ‘ Wines of Chile’ . In die laatste hoedanigheid kwam hij ook regelmatig aan de andere kant van de Andes, in Mendoza, waar hij ook goede mogelijkheden zag om zijn bedrijf uit te breiden. Hij kocht in 2010 een wijnbedrijf dat sinds 1920 actief was in Mendoza, Kaikén, waar behalve wijn ook olijfolie en diverse destillaten gemaakt werden. In 2011 ging Aurelio junior daar aan de slag. Hij bouwde Kaikén tot een bedrijf dat zich specialiseert in het maken van wijnen van hoge kwaliteit.

Kaikén Premium Wines
Het bedrijf Kaikén Premium Wines heeft inmiddels op 4 plaatsen in Argentinië wijngaarden.

Kaikén ligt in het Vistalba district van Lujan de Coyo, 20 km. van de stad Mendoza op een hoogte van ongeveer 1050 meter. De wijngaard is 28,5 hectare en staat beplant met Cabernet Sauvignon en Malbec. De bodem is aangeslibd en steenachtig op een alluviale kiezelachtige ondergrond.
Ongeveer 40 km. ten Zuiden van de stad Mendoza ligt een tweede wijngaardareaal van Kaikén in Agrelo. Op een hoogte van 950 meter, in een gebied waar de verschillen tussen de dag- en nachttemperatuur heel groot zijn heeft het bedrijf 70 hectare wijngaard waar Cabernet Sauvignon, Syrah, Bonarda en Petit Verdot zijn aangeplant. Door de grote verschillen in dag-en nachttemperatuur is Agrelo ook heel geschikt voor witte wijnen.
Wat zuidelijker in de Uco Vallei, 100 km van Mendoza, op een hoogte van 1250 meter, is een derde wijngaard. De 150 hectare die het bedrijf daar bezit zijn aangeplant met Malbec, Cabernet Sauvignon, alsook wat Petit Verdot en Cabernet Franc.
Naast deze grote wijngaarden heeft Kaikén kleinere bezitting in Cafayate, in het noordelijk gelegen district Salta. Hier heeft men op 2.000 meter hoogte het oorspronkelijke Argentijnse ras Torrontés aangeplant.
Het wijnbedrijf Kaikén is in een tijd van 5 jaar – van 2011 tot 2016 – door Aurelio Montes jr. – in samenwerking met de Argentijn Rogelio Rabino, die na een studie tot wijnbouwingenieur stages heeft doorlopen bij Le Bon Pasteur in Pomerol en in de Sancerre , opgebouwd. Er wordt nu 7 miljoen liter wijn per jaar gemaakt. De vergisting gebeurt in grote roestvrij stalen tanks van 12.000 tot 30.000 liter, die ideaal zijn om relatief kleine partijen te verwerken. Er zijn ook grotere 100.000 liter grote tanks om wijn te laten ouderen. Daarnaast is er een kelder met 1500 kleine houten vaten om wijn te laten ouderen en betonnen tanks, die gebruikt worden om de wijnen op een biodynamische wijze te laten rijpen.

Aurelio jr. is in 2016 terug verhuisd naar Chili om daar de leiding over het bedrijf van zijn vader over te nemen. Vader blijft nog wel als adviseur actief, maar heeft niet meer de dagelijkse leiding van het bedrijf. Aurelio jr’s plaats in de Argentijnse vestiging Kaikén is overgenomen door Gustavo Hörman, een Chileense oenoloog, die na zijn studie wijnbouwkunde zijn verdere scholing en ervaring heeft opgedaan in Montes Wines in Chili. Kaikén heeft een paar lijnen :

De terroir serie: Wijnen die karakteristiek zijn voor de druivensoort en de Argentijnse manier van wijn maken, maar wel op een innovatieve en duurzame manier gemaakt van druiven van de beste terroirs: De rode zijn blends van Cabernet Sauvignon en Malbec als basis, met toevoeging van edele druiven als Bonarda en Petit Verdot. De druiven worden apart vergist en rijpen na blending 10 maanden op Frans eiken en 6 maanden op de fles.
In deze terroir serie ook twee witte wijnen: mono-cépages van Sauvignon blanc uit Agrelo en Torrontés uit het noordelijke, koele gebied Salta.

De Estate-wijnen: Een Malbec en een Cabernet Sauvignon, die primair op fruit gemaakt zijn en typerend zijn voor de druivensoort en de streek waar zij verbouwd zijn. Ook deze wijnen rijpen 6 maanden op Frans eiken.
In deze serie ook een Malbec-rosé en een witte blend: Sauvignon-Sémillon.

Kaikén Ultra: wijnen naar het voorbeeld van de Montes Alpha wijnen: Premium-wijnen aan de andere kant van de Andes. Wijnen zijn ‘single-varietals’ , maar met druiven uit verschillende wijngaarden, zowel uit Vistalta als uit Agrelo. Ook hier een Cabernet Sauvignon en een Malbec, maar ook een Merlot en een heel geconcentreerde Chardonnay
De Kaikén Obertura is de eerste uit een nieuwe serie. Het is een Cabernet Franc
De Kaiken Mai is een Malbec van 125 jaar oude stokken. Heel geconcentreerd, 18 m. Frans eiken. De Icon wijn

Bronnen
Vinum 112, januari/februari 2018: Zwei Montes für alle Fälle, Paradiso, de nieuwe wijnen van Chili, Cees van Casteren, www.monteswines.com , www.kaikenwines.com