In de kamers van WG Gästehaus Edelmann en Regina Messermayer wordt komende week uitsluitend Nederlands gesproken. Vanavond (zondag) is onze eerste bijeenkomst. Na een korte introductie over reis en reisdoelen, worden we aan tafel genodigd door de moeder van onze gastheer / wijnboer Manfred Edelmann. Zij heeft voor een “urige” Winzerjauze gezorgd. Aardappel- en koolsalade en een compleet “Spanferkel” in een lange braadslee moeten de ergste “honger” stillen. Het varken was gestopt met een heerlijke “Knödelteich” met groente en kruiden. Een knapperige korst omhulde het sappig vlees en “Knödelteich”. Direkt aansluitend was er een eerste kennis making met wijnen uit dit deel van Oostenrijk. Na wat feiten over gebied en klimaat (Carnuntum met “Pannonisch Klima”) werden de eigen wijnen van Edelmann geproefd. Bij wit viel vooral de Weissburgunder ’18 in positieve zin op. Bij rood was er wat meer discussie over de favorieten met een lichte voorkeur voor de Rubin Carnuntum 2017. Rubin Carnuntum is zo’n 20’jaar geleden geïntroduceerd als een gebieds “merk” wijn. Volgens een bepaald reglement wordt deze 100% Zweigelt na een korte periode op hout een jaar na de oogst door een jury beoordeeld en op de markt gebracht. Ongeveer 70% van de wijnboeren slaagt er in om aan het smaakprofiel te voldoen. Voor rond € 10.—weet je wat je koopt ook al ken je de wijnboer niet! Een wijn met een goede prijs prestatie verhouding en een optimale drinkbaarheid op zo’n 3 – 4 jaar en bewaren tot zo’n jaar of 10 is goed mogelijk. Gezien de kruiwagen lege flessen de volgende morgen, was de proeverij dik in orde.
21/10/19 Maandag. Bij het royale ontbijt, de eerste dienstmededelingen. De geplande route langs de eerste opening in het ijzeren gordijn tussen Hongarije en Oostenrijk (vluchtende DDR burgers) kan niet doorgaan wegens werkzaamheden. Deze maandag is verheven tot “Weibertag”. Vriendelijker gezegd, we bezoeken vandaag alleen vrouwelijke wijnmakers. Het eerst gaan we naar Silvia Heinrich in Deutschkreuz. Op haar verzoek komen we een half uur eerder. Vanwege het super mooie weer “Kaiser Wetter” met temperaturen tot 25°C bij strak blauwe hemel wil ze ons ook nog de beroemde Goldberg laten beklimmen om vandaar uit te kijken over de andere wijngaarden en de Neusiedlersee. Een architectonisch schitterend wijngoed met een prachtig proeflokaal (met aandacht voor de historie), sfeervol gedekt met mooi glaswerk. Maar vooral met een ontwapenend vriendelijke en enthousiaste wijnmaakster, die als “vier Kronen Winzer” vol verve haar wijnen presenteerde. Deze Kronen worden gebruikt bij de ranking van de wijnboeren in Oostenrijk. Vijf is het maximaal haalbare. Deze categorie telt slechts 27 bedrijven! Opvallende zaken: Silvia Heinrich maakt uitsluitend rode wijn! Blaufränkisch gedomineerd! We hebben te maken met een middelgroot bedrijf (ca. 35 ha) met topwijnen. Vitikult 2017 (1 jaar Barrique) is een smaakvolle, goed uitgebalanceerde wijn. Andere aanraders zijn o.a. de Siglos en Goldberg. Niet alleen vanwege de kwaliteit, maar ook qua prijs. De Terra.o is een topwijn, die in tegenstelling tot de andere wijnen 100% “hout”heeft gehad, een cuvée uit Blaufränkisch, Merlot, Cabernet S. en Syrah (!).
De eenvoudige lunch genieten we in de zon op een terras van Retaurant Katamaran aan aan (/ in) de Neusiedlersee bij Rust. In deze plaats hebben we een proeverij bij Heidi Schröck. Midden in de stad, (Rathausplatz 8) worden we ontvangen in een authentiek pand. Het verschil met het ochtend programma kan bijna niet groter zijn! Een totaal andere filosofie. Op de ca. 10 ha zijn 70% van de druiven wit en als bijzonderheid geldt de liefde voor de Furmint. Furmintwas ooit een belangrijke druif in dit deel van Oostenrijk, maar is nu een niche product. Het eigenlijke proeflokaal (met potkachel) is feitelijk te krap voor zo’n grote groep. Gelukkig kunnen we in de diepe (historische) binnenplaats prima zitten en proeven. Hier maken we kennis met zo’n tiental wijnen, waaronder 5 dessert wijnen. Naast een opvallend goede Weissburgunder krijgen we een Grauburgunder en een Blaufränkisch Kulm 2018 te proeven. Vervolgens maakte Heidi de reputatie van Rust als bron van prachtige dessert wijnen volledig waar. We proeven achtereenvolgens Spätlese 2017, Beerenauslese 2018, een Beerenauslese nonvintage (10 jaargangen en diverse druiven), een Ruster Ausbruch 2018 en een Ruster Ausbruch 2014. Beide laatsten zijn wijnen uit de oudste delen van de wijngaard en net als de rest handmatig geoogst. De kreet Ausbruch is aan Rust voorbehouden! Het betekent letterlijk uitbreken. Er wordt mee bedoeld dat alleen de rozijn achtige druiven worden uitgebroken uit de tros. De rest blijft hangen tot deze ook zijn verschrompeld door de Botrytis. Voor de Furmint is dat extra lastig. Door de lange trosvorm zijn er vaak meerdere haarden Botrytis binnen een tros, die allemaal apart moeten worden geoogst. Los van de prijs (€ 69.- / 0.375) , legde de 17er Ausbruch Morgenröte iedereen het zwijgen op. Zoiets moois en dan gemaakt uit de vaak geminachte Weissburgunder met Gelber Muskateller…… Kortom Heidi Schröck staat haar mannetje! Voor ons avondeten beperken we ons tot de Heuriger van wijngoed 20er Schulz in Göttlesbrunn. Prima kost en altijd een Rubin Carnuntum onder handbereik voor een zeer betaalbare prijs. Gelukkig hebben we gereserveerd. We zitten “rookvrij”, iets wat tot onze niet geringe verbazing nog geen gemeengoed is in dit deel van de EU (per 1 november?)
22.10.19 Dinsdag. Vandaag een ander gebied. Neusiedlersee. Heet Mittelburgenland Blaufränkisch land, Nuesiedlersee noemt zich Zweigelt land. Halteplaats Mönchhof, wijngoed Keringer ook wel Keringer Massiv geheten. Dat Massiv geeft al wel een beetje aan wat de filosofie is. In betrekkelijk korte tijd is dit 3 Kronen wijngoed gegroeid naar zo’n 60 ha. De familie Keringer weet goed om te gaan met publiciteit (o.a. met de grootste gevulde wijnfles in het Guinness Book of Reckords), maar ook in de kelder staan ze hun mannetje zal blijken. We maken kennis met 15 wijnen! Waaronder een opvallend goede Grüner Veltliner voor slechts € 5.90! Maar meer naam is gemaakt met de zgn. 100 day’s lijn. Hier ligt de (a.s.) wijn 100 dagen op de “maische”. Dus honderd dagen schil en pit contact. Daarna wordt er met hout gespeeld, zodanig dat er stevige, volle, ronde goed drinkbare wijnen op de markt komen. Als subtiele wijn is de Sankt Laurent Commander 2017 bijgebleven, een wijn opgevoed op jong en oud hout. Het was maar goed dat de lunch vrijwel om de hoek was, anders waren we in ernstige tijdnood gekomen! Restaurant Birkenhof (Gols)had de grote ronde tafel feestelijk gedekt en o.a. de Knoblauchrahmsuppe smaakte prima na zo’n zware ochtend. De middagproeverij was in het gelijknamige dorp bij Markus Iro. Deze jonge 2 Kronen wijnboer staat een heel andere stijl voor dan zijn collega Keringer. Meer met minder ingrepen, de druif moet optimaal tot z’n recht komen! De 14 wijnen tellende proeverij werd met verve gegeven door mevrouw Iro in een prachtig proeflokaal, hoog boven de wijnbergen. Dat ze hun filosofie met succes omzetten, bleek wel uit de loep zuivere Sauvignon Blanc Classic 2018 en de mooie Traminer Ried Edelgrund 2018. Natuurlijk was ook de Zweigelt met Ried Ungerberg in positieve zin vertegenwoordigd. Als opvallende verschijning en zeker heel verdienstelijk moet de Cabernet Franc Heideboden genoemd worden. Een karaktervolle wijn, die zeker nog wel een jaar of 5 – 7 kan liggen. Het diner is geplant in Restaurant Muhr (Gallbrunn). Ook hier weer een mooi gedekte tafel met verfijnde mooi opgemaakte gerechten. Hoewel er wat discussie was over de combinaties wijn / spijs is er sprake van een goede lokale wijnkaart met schappelijke prijzen. Als aperitief werd een “Sturm” gepresenteerd van de vrij zeldzame Blauer Wildbacher uit de Steiermark, waar deze druif de basis is van de Schilcher wijn. Een wijn waarbij je je kan afvragen of je te maken hebt met rood of rosé.
23.10.19 Woensdag. Vrije dag! Door het overgrote deel van de groep aangegrepen om de nabij (35 km) gelegen stad Bratislava te bezoeken. Daar wachtte een treintje met audiotour in onze moerstaal op de groep om gedurende ruim anderhalf uur iets van de stad te laten zien. Het aanwezige wijnmuseum met de top 70 van Slowakije hebben we letterlijk links laten liggen.
24.10.19 Donderdag. We blijven dichter bij huis. Vandaag staat Leithagebirge op het programma. Nu moet je de Bergen wel bezien met laagland ogen. Dit gebied bevat meer kalk dan de omgeving en deels ook leisteen en is daarmee dan ook meer een wit wijngebied. We bezoeken Martin Reinfeld (Schützen im Gebirge), de enige wijnboer die niet in de belangrijkste gidsjes staat. Tijdens de proeverij, die hij samen met z’n vrouw geeft is daar (qua wijnen) weinig van te merken. We zullen het in de gaten houden, maar een plaats in Vinaria en Falstaff zou wel op z’n plaats zijn gezien de erg goede Sauvignon Blanc 2019! Naar mening van de wijnboer zijn de wijnen van 2017 eleganter dan die van 2018 (temperatuur?). DeLeithaberg DAC 2017 (2/3 Weissburgunder 1/3 Grüner Veltliner) was zeer subtiel. Met name omdat het “spelen” met oud en nieuw hout deze wijn iets extra’s gaf. Een echte eetwijn. Ook de Leithaberg DAC Blaufränkisch viel goed in de smaak. Een wijn met veel spanning! Niet onvermeld mag blijven dat van de geproefde 14 wijnen er 10 gepresenteerd werden die minder dan € 10.- / fles moeten kosten! Kost een gidsvermelding zoveel?
Voor onze lunch vertrekken we naar Eisenstadt, waar we tegenover Schloss Esterhazy bij Henrici in de voormalige paardenstal met marmeren voerbakken (!) wederom aan een mooi gedekte tafel zitten met een prima maaltijd. Gelukkig hebben de deelnemer de aanpalende streek Vinotheek niet gezien!
Tijd voor uitbuiken is er niet! We worden verwacht bij Weingut Leo Sommer (3 Kronen) in Donnerskirchen. Ook hier is de proeverij buiten vanwege het schitterende weer. Naast een opvallend subtiele Muskateller Mumo 2017 krijgen we een prima Sauvignon Blanc 2017 gepresenteerd. Ook de Grüner Veltliner DAC 2017 kan op veel enthousiasme rekenen. Opmerkelijk: Tot voor enkele jaren gold in Oostenrijk een wijnboer, die nog witte wijnen had liggen van oogstjaren meer dan 1 jaar van de huidige, als een “mindere god”. Dit beeld is nu goeddeels gekanteld.
Het avondeten is in Göttlesbrunn bij Vinarium Bittermann. Wederom een prima ambiance. Wel is het gepresenteerde iets grof stoffelijker (maar niet minder smakelijk) dan bij Muhr, de aanwezigheid van de Vinothek maakt veel goed. Adi Bittermann is een grandioze kok. Bijzonder creatief, maar tot op zekere hoogte een wat ongeleid projectiel.
25.10.19 Vrijdag. Dag van de thuiswedstrijd. Deze dag kunnen de auto’s blijven staan. Beide geplande proeverijen zijn in Göttlesbrunn, een van de belangrijkste wijndorpen in Carnuntum. Het eerste bezoek na het ontbijt is bij Weingut Marko. Eén van de drie Markowitschen die het dorp telt. Opmerkelijk detail: Dit is het enige wijngoed (zover ik weet) dat overdag de deur van het proeflokaal los heeft en alle wijnen en glaswerk vrij ter beschikking stelt terwijl er vaak niemand (full time) aanwezig is. Over vertrouwen gesproken! Eigenlijk is dit de “oerwijnboer” van de streek. Waren 25 jaar geleden alle anderen nog gemengde bedrijven of zelfs uitsluitend akkerbouwer, bij de familie van Lucas Markowitsch was wijn altijd al de belangrijkste poot (o.a. miswijn) Hans, de man verantwoordelijk voor het veldwerk liet ons zo’n 15 wijnen proeven. Het is jammer dat deze man de bescheidenheid zelve is en daarom letterlijk met zachte stem de wijnen voor zich laat spreken. Toch was het genieten. Bovengemiddeld goede wijnen met o.a. Cuvée Eisenbach 2016, een blend van Zweigelt en Merlot (50/50), de Cuvée Lukas 2015, zelfde blend, maar dan een puntje beter, erg lekker. Niet goedkoop, maar waar voor je geld! Na afloop daalden we nog even af in de “Schatzkammer”, de oude wijnkelder en proefden daar nog verschillende oude wijnen waaronder een Zweigelt Haidakker uit 2006, die nog zeer vitaal was. Kortom een feestje voor de liefhebber. Onze lunch bracht ons te voet weer naar Adi Bittermann. Prima verzorgd en alsof hij al bekend was met het commentaar hier boven, de lunch werd verfijnder gevonden dan het diner…..
Tot slot: Nog even de benen strekken en op naar Weingut Grassl. Dit familie bedrijf is sinds kort opgenomen in de rij van top wijnboeren. Het mag zich tooien met 5 kroontjes (1 van de 27 Oostenrijkse bedrijven). Eigenlijk was het jammer dat de groep een beetje proef moe geworden was. De scherpte was duidelijk minder. Dat weerhield de jonge wijnboer Philip er niet van om met een gedegen verhaal te komen. De wijnen zijn duidelijk eleganter dan vele andere in de streek. Het is daarom jammer dat dit wijngoed alleen maar jonge wijnen kan presenteren omdat heel veel al vroeg is uitverkocht. Ook hier weer een zeer goede Sauvignon Blanc 2018. Niet zo’n stuiver als die uit Nieuw Zeeland en wat rijper als in de Loire, maar ook weer niet zo vet als in veel warme streken waartoe Carnuntum zeker ook behoort. De Rubin Carnuntum van dit bedrijf steekt duidelijk boven veel andere uit en is gezien z’n prijs (€ 10,50 een koopje. De Saint Laurent en Pinot Noir (zowel de “gewone” als de reserve) zijn heel erg de moeite waard. Maar we hebben het hier wel over echte bewaarwijnen, iets dat zeker voor niet Burgunder liefhebbers aan het einde van een intensieve week moeilijk op waarde te schatten is!
Ons diner is weer in Gallbrunn bij Muhr. Hier hoeven we niet veel over te zeggen. Gewoon top! Een aanrader voor een ieder die op Wenen vliegt en daar niet wil overnachten of dineren…..
26.10.19 Zaterdag. Inpakken en vertrekken. Het is nog steeds mooi weer…., maar het zal de komende week (zeer) koud worden met nachtvorst. We kunnen terug kijken op een geslaagde wijnreis. Een aanrader voor iedereen die vooroordelen heeft over Oostenrijk als wijnland en zeker ook op culinair gebied. We zijn een week lang verwend met mooi gedekte tafels, goed glaswerk en mooie gerechten. Nog los van de wijnen en wijngoederen. Oostenrijk een wit wijnland? Niet het gebied waar we geweest zijn!
Voor meer informatie, commentaar of een proeverij, mail jong.oudewater@wxs.nl